Σελιδοδείκτης 04.01.2016

Σελιδοδείκτης 80ος

Ανδρέας Παππάς
Στις ρίζες του εθνολαϊκισμού
50+1 κείμενα (1975-2015)
εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2015


γράφει ο Απόστολος Σπυράκης

Για την Αριστερά μιλά κατά κύριο λόγο σ’ αυτό το βιβλίο ο Ανδρέας Παππάς, την Αριστερά του Ζαν Ζωρές, που τον σκότωσε κάποιος νεαρός υπερπατριώτης έξω απ’ τα γραφεία της Humanité επειδή αντιτάχθηκε μέχρι την τελευταία του πνοή στον πόλεμο που έμελλε να κηρυχτεί μόλις δυο μέρες μετά τον θάνατό του, την Αριστερά του Λεόν Μπλουμ, που κυβέρνησε μόνο έναν χρόνο μέσα στην εκρηκτική ατμόσφαιρα του τέλους της δεκαετίας του ’30, τότε που το φάντασμα του ναζισμού απλωνόταν σ’ όλη την Ευρώπη, του Λεόν Μπλουμ, που υπηρέτησε τις ιδέες του ακόμα κι όταν οδηγήθηκε στο κολαστήριο του Μπούχενβαλντ κατασυκοφαντούμενος ως λακές της μπουρζουαζίας από τους ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γαλλίας, τη σοσιαλδημοκρατική Αριστερά, που δυσφημίστηκε με κάθε τρόπο από τους φανατικούς αγκιτάτορες του επαναστατικού βολονταρισμού, την Αριστερά του Βίλι Μπραντ και του Ούλοφ Πάλμε, του Λεωνίδα Κύρκου και του Άγγελου Ελεφάντη, του Άρη Αλεξάνδρου και του Χρόνη Μίσσιου, του Αντρέι Βάιντα και του Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ.

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η κομμουνιστική ιδεολογία, που κατατρύχεται σ’ όλη τη μετεμφυλιακή περίοδο από την αποτυχία της στη μάχη με το αστικό κράτος, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατόρθωσε να επιβάλει έναν στεγνό καταγγελτικό λόγο περιθωριοποιώντας κάθε υγιή αριστερή κίνηση που προσπάθησε κατά καιρούς να αναδυθεί. Στην πιο πρόσφατη περίοδο, το όχημα του ΣΥΡΙΖΑ, καθοδηγούμενο από μεταλλαγμένους πρώην κομμουνιστές που βρήκαν τον επίγειο παράδεισό τους ανεβαίνοντας στο άρμα της εξουσίας, κατόρθωσε να ισοπεδώσει κάθε προσπάθεια για εφαρμογή των αριστερών ιδεών περιθωριοποιώντας προσωρινά τα πρόσωπα που από τη σκοπιά τους πάλεψαν για αξίες που δεν χωρούν –κι ούτε είναι ανάγκη, άλλωστε– στα εφήμερα κομματικά σχήματα.

Και όλα αυτά σε μια εποχή όπου ο καλπάζων λαϊκισμός, ο δογματισμός, ο ανορθολογισμός, η τρομολαγνεία έχουν κατορθώσει να κυριαρχήσουν ισοπεδώνοντας κάθε έννοια ορθού και γόνιμου λόγου. Σε μια εποχή όπου οι κάθε λογής δημοκόποι έχουν καταφέρει να διαφεντεύουν την κοινή γνώμη επιβάλλοντας τις ανιστόρητες αντιλήψεις τους. Σε μια εποχή όπου οι κάθε λογής αντισυστημικοί επαναστάτες προσπαθούν να διαλύσουν όλες τις κατακτήσεις της καχεκτικής δημοκρατίας μας, πιστεύοντας ότι είναι καλύτερο να γίνουν όλα στάχτη κι επιτρέποντας έτσι στο σκιάχτρο του φασισμού να τρέφεται απ’ όλον αυτό τον παράδοξο ιδεολογικό συρφετό και να σηκώνει κεφάλι. Σε μια εποχή όπου η τυφλή βία από αριστερά και δεξιά τείνει να θεωρηθεί δεδομένη και αναγκαία, ενώ το πολιτικό τοπίο βαδίζει σε σκοτεινές ατραπούς, σε μια τέτοια εποχή οι ιδέες της γνήσιας αριστερής σκέψης επανέρχονται στο προσκήνιο για να επαναφέρουν στην επιφάνεια τη σημασία εννοιών όπως η ανεκτικότητα κι ο πλουραλισμός, η γόνιμη αντιπαράθεση και ο σεβασμός στις κατακτήσεις του λεγόμενου «αστικού πολιτισμού», η πίστη στην αυταξία της δημοκρατίας, το ανοιχτό πνεύμα προς όλες τις κατευθύνσεις και ο απεριόριστος σεβασμός στη διαφορετικότητα, η αμφισβήτηση και η συγκρουσιακή διάθεση που δεν γίνεται αυτοσκοπός άλλα στοχεύει στο δυνάμωμα και τη σφυρηλάτηση κάθε καινούργιας ιδέας, ο διεθνισμός και ο αμετακίνητος προσανατολισμός προς το ευρωπαϊκό ιδεώδες που ξεπήδησε απ’ τη λαμπρή περίοδο του Διαφωτισμού.

Είναι αλήθεια ότι ο 20ός αιώνας σημαδεύτηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση, που έριξε βαριά τη σκιά της σε κάθε προοδευτική αντίληψη και δυσφήμισε καταλυτικά την αληθινή φύση του σοσιαλισμού. Και δεν μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί ποια θα ήταν η εξέλιξη των πραγμάτων, αν επικρατούσαν οι ιδέες και τα ιδανικά της προοδευτικής σοσιαλδημοκρατίας, αν με κάποιον τρόπο κατάφερναν να νικήσουν στην αδυσώπητη αρένα της πολιτικής αντιπαράθεσης, που την έχει στοιχειώσει από τα πιο παλιά χρόνια το καταραμένο παιχνίδι της εξουσίας. Πώς θα ήταν η Ευρώπη κι ο κόσμος αν επικρατούσαν οι ιδέες προσωπικοτήτων όπως ο Κάουτσκι κι ο Μπερνστάιν, αυτά τα γνήσια τέκνα του Διαφωτισμού που πίστευαν στην απόλυτη αξία του ορθού λόγου ενάντια σε κάθε είδους φανατισμό. Πώς θα ήταν ο κόσμος αν είχαν επικρατήσει οι ιδέες της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που την εκτέλεσαν εν ψυχρώ με τρόπο φρικτό οι παραστρατιωτικές μονάδες των Freikorps, της «κόκκινης» Ρόζας που αγωνιούσε για το μέλλον του σοσιαλισμού κλεισμένη στη φυλακή, την ώρα που ο πολύς Ίλιτς Ουλιάνοφ Λένιν και οι φανατικοί μπολσεβίκοι, γνήσιοι απόγονοι των αιμοσταγών Ιακωβίνων της Γαλλικής Επανάστασης, διέλυαν με τα όπλα την εκλεγμένη Συντακτική Συνέλευση όπου κατείχαν μόνο το 25%. Έγραφε τότε, κλεισμένη πίσω απ’ τα σίδερα για την αντιπολεμική της δράση, ότι: «Είναι φανερό πως από την ίδια του τη φύση ο σοσιαλισμός δεν μπορεί να παραχωρηθεί, δεν μπορεί να εγκαθιδρυθεί με ουκάζια [...] χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του Τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή ξεψυχάει σ’ όλους τους δημόσιους θεσμούς» κι ακόμα ότι: «...η ελευθερία μόνον για τα μέλη του κόμματος –όσο πολυάριθμα κι αν είναι αυτά– δεν είναι ελευθερία. Η ελευθερία νοείται πάντοτε ως ελευθερία για αυτόν που σκέφτεται διαφορετικά».

Όλα αυτά παρουσιάζονται και σχολιάζονται από τον Ανδρέα Παππά χωρίς στρογγυλέματα, με τρόπο που μπορεί με μια πρώτη ματιά να φαντάζει απόλυτος, όμως καθένας οφείλει να σεβαστεί έναν άνθρωπο που υπηρέτησε όλη του τη ζωή τον έντυπο λόγο μέσα από εφημερίδες και περιοδικά, έναν άνθρωπο που αγάπησε και ξέρει όσο λίγοι τον χώρο του βιβλίου και των εκδόσεων, ενώ κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη γνησιότητα και το ήθος που αποπνέουν τα κείμενά του, την οξύτητα και την αυθεντικότητα με τις οποίες έρχονται να συμβάλουν καίρια σ’ αυτό που λέγεται κίνηση των ιδεών στη χώρα μας.

πηγή: diastixo.gr 

O Aνδρέας Παππάς γεννήθηκε το 1950 στην Πάτρα και από το 1969 ασχολείται επαγγελματικά με τη μετάφραση και την επιμέλεια κειμένων. Aπό το 1977 ώς το 1993 διατέλεσε συνιδιοκτήτης και διευθυντής των εκδόσεων Υποδομή. Ως επιμελητής εκδόσεων, editor και μεταφραστής έχει συνεργαστεί με φορείς όπως το Mέγαρο Mουσικής Aθηνών, το Φεστιβάλ Aθηνών, το Mορφωτικό Ίδρυμα Eθνικής Tραπέζης (MIET), το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), το Eθνικό Kέντρο Bιβλίου (EKEBI), καθώς και με αρκετούς εκδοτικούς οίκους (Άγρα, Aδάμ, Γνώση, Kαστανιώτης, Κριτική, Νεφέλη, Πανεπιστημιακές Eκδόσεις Kρήτης, Σαββάλας, Σμίλη, κ.ά.). Tο 1999 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Υποδομή το βιβλίο του Mεταξύ Γουτεμβέργιου και Mαρξ: 30 χρόνια με μοβ μαρκαδόρο και μολύβι 4B. Aπό το 2001 διδάσκει μετάφραση, καθώς και χρήση της ελληνικής γλώσσας, στο Eυρωπαϊκό Kέντρο Mετάφρασης (EKEMEΛ). Από το 2002 έως το 2004 έγραφε τη στήλη «Yπο-γλώσσια» στο ένθετο «Bιβλία» της εφημερίδας Tο Bήμα της Kυριακής, ενώ από το 2007 έως το 2009 τη στήλη «Ιντερμέδια» στο ένθετο «Βιβλιοθήκη» της εφημερίδας Ελευθεροτυπία.