Η ελευθερία του λόγου είναι σύμφυτη με την δημοκρατία...

Την απόσυρση του άρθρου 2 του αντιρατσιστικού, το οποίο αναφέρεται στις γενοκτονίες, τις εθνοκαθάρσεις και το Ολοκαύτωμα, ζητούν με κείμενό τους 139 καθηγητές ιστορίας, μελετητές και ερευνητές διότι φαλκιδεύει την ελευθερία της έκφρασης.

Ολόκληρο το κείμενο και οι υπογραφές: 

Όσοι και όσες υπογράφουμε αυτό το κείμενο, ιστορικοί από πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και άλλους επιστημονικούς φορείς, παρακολουθούμε με μεγάλο ενδιαφέρον και αγωνία την τύχη του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου, το οποίο, έπειτα από πολλούς μήνες αναμονής, θα συζητηθεί στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα. Κι αυτό επειδή θεωρούμε ότι ο ρατσισμός και η ρατσιστική βία είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα που απειλούν την κοινωνία μας και ότι μια κατάλληλη αντιρατσιστική νομοθεσία συνιστά ένα σημαντικό όπλο για την αντιμετώπισή τους.

Δεν θέλουμε εδώ να εκφράσουμε την άποψή μας για επιμέρους διατάξεις, για τα θετικά σημεία και τις αδυναμίες του συγκεκριμένου νομοσχεδίου· άλλωστε, σε πολλά από αυτά οι απόψεις μας ενδεχομένως διαφοροποιούνται. Θέλουμε ωστόσο να εκφράσουμε την έντονη κοινή μας ανησυχία για ένα ζήτημα το οποίο κυριαρχεί στη δημόσια συζήτηση και συνδέεται με το επιστημονικό αντικείμενό μας.

Το άρθρο 2 του νομοσχεδίου προβλέπει την τιμωρία όποιου «με πρόθεση, προφορικά ή διά του Τύπου, μέσω του διαδικτύου ή με οποιαδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, επιδοκιμάζει, ευτελίζει ή κακόβουλα αρνείται τη σοβαρότητα εγκλημάτων γενοκτονιών, εγκλημάτων πολέμου, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, του Ολοκαυτώματος και εγκλημάτων του ναζισμού και η συμπεριφορά αυτή στρέφεται κατά ομάδας προσώπων που προσδιορίζεται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, ή την αναπηρία, κατά τρόπο που μπορεί να υποκινήσει βία ή μίσος ή ενέχει απειλητικό, υβριστικό ή προσβλητικό χαρακτήρα κατά μίας τέτοιας ομάδας ή μέλους της».

Μάλιστα, με ρητή δέσμευση του υπουργού Δικαιοσύνης (20/8/2014) η διάταξη θα διευρυνθεί συμπεριλαμβάνοντας και την «κακόβουλη άρνηση ή ευτελισμό» γενοκτονιών που έχουν αναγνωρίσει το ελληνικό Κοινοβούλιο, καθώς και «διεθνή ή ελληνικά δικαστήρια με αμετάκλητες αποφάσεις».

Εκφράζουμε τη ρητή αντίθεσή μας με μια τέτοια διάταξη. Είμαστε αντίθετοι στη δίωξη όλων των «αρνητών», ακόμη και εκείνων του φριχτότερου εγκλήματος του 20ού αιώνα, του Ολοκαυτώματος. Η στάση μας αυτή δεν πηγάζει από οποιαδήποτε ανοχή στους «αρνητές» απεχθών εγκλημάτων, ούτε από την άρνηση τιμωρίας εγκληματικών πράξεων, αλλά από την πεποίθηση, ότι, όπως έχει αποδείξει και η διεθνής εμπειρία, τέτοιες διατάξεις οδηγούν σε επικίνδυνες ατραπούς: πλήττουν καίρια το δημοκρατικό και αναφαίρετο δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου, ενώ ταυτόχρονα δεν είναι διόλου αποτελεσματικές, όσον αφορά την καταπολέμηση του ρατσισμού και του ναζισμού, του ρατσιστικού και μισαλλόδοξου λόγου.

Συχνά μάλιστα οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα, επιτρέποντας οι εχθροί της δημοκρατίας να παρουσιάζονται στην κοινή γνώμη ως «θύματα» λογοκρισίας και αυταρχισμού. Οι προϋποθέσεις που θέτει το νομοσχέδιο καθώς ενέχουν μεγάλη απροσδιοριστία και ρευστότητα δυστυχώς δεν αποτελούν εγγύηση.

Επιπλέον, η προβλεπόμενη διεύρυνση του άρθρου όχι μόνο δεν θεραπεύει αλλά μεγεθύνει το πρόβλημα. Θεωρούμε ότι ο χαρακτηρισμός και η προσέγγιση μαζικών εγκλημάτων ως γενοκτονιών, εθνοκαθάρσεων ή σφαγών πρέπει να είναι αντικείμενο επιστημονικού και νηφάλιου δημόσιου διαλόγου και όχι νομοθετικής ρύθμισης και ποινικής τιμωρίας, με κίνδυνο να φιμώνεται κάθε αντίθετη στην κυρίαρχη άποψη, ακόμα και αυτή η ιστορική έρευνα και διδασκαλία. Επειδή η ελευθερία του λόγου και της γραπτής έκφρασης –ακόμη και των πιο λανθασμένων απόψεων– είναι σύμφυτη με τη δημοκρατία, καλούμε την κυβέρνηση να αποσύρει το παραπάνω άρθρο.

Υπογράφουν οι εξής:

Εφη Αβδελά (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Χριστίνα Αγριαντώνη (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Σία Αναγνωστοπούλου (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Αντώνης Αναστασόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Ελένη Ανδριάκαινα (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου (υπ. δρ Παντείου Πανεπιστημίου), Μανόλης Αρκολάκης (ΕΑΠ), Φωτεινή Ασημακοπούλου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Σπύρος Ι. Ασδραχάς, Στέφανος Βαμιεδάκης (υπ. δρ. Πανεπιστημίου Κρήτης), Μάνος Αυγερίδης (υπ. δρ Πανεπιστημίου Αθηνών), Ελένη Βαρίκα (Πανεπιστήμιο Paris VIII), Δήμητρα Βασιλειάδου (υπ. δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Λίνα Βεντούρα (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), Θάνος Βερέμης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ιόλη Βιγγοπούλου (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, ΣΚΙ), Πολυμέρης Βόγλης (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Κώστας Γαβρόγλου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Κώστας Γαγανάκης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Θανάσης Γάλλος (ΑΣΚΙ), Αλκη Γαρμπή (Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – ΙΤΕ, Ρέθυμνο), Γιάννης Γιαννιτσιώτης (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Ελένη Γκαρά (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Σάκης Γκέκας (Πανεπιστήμιο York, Τορόντο), Γλαύκη Γκότση (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), Κατερίνα Δαλακούρα (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Κατερίνα Δέδε (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών), Μαρίνα Δημητριάδου (υποψήφια δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Δημήτρης Δημητρόπουλος (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών), Αντα Διάλλα (Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών), Χάρης Εξερτζόγλου (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Ελευθερία Ζέη (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Παναγιώτης Ζεστανάκης (υπ. δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Βάσω Θεοδώρου (Πανεπιστήμιο Θράκης), Νίκος Θεοτοκάς (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Πολίνα Ιορδανίδου (ΑΣΚΙ), Παναγιώτης Ιωάννου (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Ελένη Καλαφάτη (ΕΜΠ), Σπύρος Καράβας (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Αννυ Καρακατσούλη (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Βαγγέλης Καραμανωλάκης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Βίκυ Καραφουλίδου (δρ Πανεπιστημίου Αιγαίου), Βασίλης Καρδάσης (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Κωστής Καρπόζηλος (Princeton University), Αγλαΐα Κάσδαγλη (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Σοφία Κατόπη, ιστορικός τέχνης (υπ. δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Κώστας Κατσάπης (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Βαγγέλης Κεχριώτης (Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, Τουρκία), Αντωνία Κιουσοπούλου (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Γιάννης Κοκκινάκης (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Ηλίας Κολοβός (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Ελσα Κοντογεώργη (ΚΕΙΝΕ, Ακαδημία Αθηνών), Χαρά Κούκη (υπ. δρ. Πανεπιστήμιο Λονδίνου), Χριστίνα Κουλούρη (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Δημήτρης Κουσουρής (Πανεπιστήμιο Κωνσταντίας, Γερμανία), Μαρία Κοτζάμπαση, Ελένη Κυραμαργιού (υπ. δρ Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Αγγελική Κωνσταντακοπούλου (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Κατερίνα Κωνσταντινίδου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Κώστας Κωστής (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Τάσος Κωστόπουλος (υπ. δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), Σοφία Λαΐου (Ιόνιο Πανεπιστήμιο), Δήμητρα Λαμπροπούλου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ιωάννης Λημνιός-Σέκερης, Aντώνης Λιάκος (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Λίνα Λούβη (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Χρήστος Λούκος (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Ανδρέας Λυμπεράτος (Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών-ΙΤΕ, Ρέθυμνο), Αννυ Μάλαμα (Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου), Βασίλης Μανουσάκης (υπ. δρ. ΑΠΘ), Ικαρος Μαντούβαλος (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο), Σπύρος Μαρκέτος (ΑΠΘ), Πελαγία Μαρκέτου, Παρασκευάς Ματάλας (δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Αννα Ματθαίου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Σοφία Ματθαίου (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών), Ευγένιος Ματθιόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Νίκος Μελίστας, Ζαχαρίας Μουτούκιας (Παν. Paris VII, Παρίσι), Ιλεάνα Μορώνη (δρ. Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociale, Παρίσι), Λάμπρος Μπαλτσιώτης (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Δημήτρης Μπαχάρας (ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ), Ρίκα Μπενβενίστε (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Στρατής Μπουρνάζος, Ειρήνη Νάκου (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Αγγελος Παληκίδης (Πανεπιστήμιο Θράκης), Μαρία Πάλλα (δρ Πανεπιστημίου Paris VII), Κώστας Παλούκης (υπ. δρ. Πανεπιστημίου Κρήτης), Στέφανος Παπαγεωργίου (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Δέσποινα Παπαδοπούλου (δρ Ιστορίας), Γιάννης Παπαδόπουλος (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), Νικόλας Παπαζαρκάδας (Πανεπιστήμιο Berkeley), Ιωάννα Παπαθανασίου (ΕΚΚΕ – ΑΣΚΙ), Μαρία Παπαθανασίου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Κατερίνα Παπακωνσταντίνου (δρ Πανεπιστημίου Αθηνών), Πάρις Παπαμίχος-Χρονάκης (Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, Σικάγο), Λήδα Παπαστεφανάκη (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Αλεξάνδρα Πατρικίου (ΚΕΝΙ-Πάντειο Πανεπιστήμιο), Ελένη Πασχαλούδη (δρ Πανεπιστημίου Μακεδονίας), Στάθης Παυλόπουλος (ΑΣΚΙ), Στέφανος Πεσμαζόγλου (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Σωκράτης Πετμεζάς (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Πέτρος Πιζάνιας (Ιόνιο Πανεπιστήμιο), Πόπη Πολέμη (Βιβλιολογικό Εργαστήρι Φίλιππος Ηλιού- Μουσείο Μπενάκη), Αλέξης Πολίτης (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Ράνια Πολυκανδριώτη (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών), Νίκος Ποταμιάνος (δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Μαρία Πρέκα (υπ. δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Βάλλια Ράπτη (υπ. δρ Πανεπιστήμιο Αθηνών), Κώστας Ράπτης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Σωτήρης Ριζάς (ΚΕΙΝΕ, Ακαδημία Αθηνών), Τάσος Σακελλαρόπουλος (Μουσείο Μπενάκη), Νίκος Σιγάλας (CNRS, IFEA Κωνσταντινούπολη), Κική Σακκά (σχολική σύμβουλος φιλολόγων, δρ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου), Αιμιλία Σαλβάνου (δρ Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Μαρίνος Σαρηγιάννης (Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – ΙΤΕ, Ρέθυμνο), Βάσω Σειρηνίδου (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ηλίας Σκουλίδας (ΤΕΙ Ηπείρου), Μαρία Σπηλιωτοπούλου (ΚΕΙΝΕ, Ακαδημία Αθηνών), Παναγιώτης Στάθης (υποψήφιος δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Δημήτρης Σταματόπουλος (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), Γιάννης Στεφανίδης (Νομική ΑΠΘ), Αθηνά Συριάτου (Πανεπιστήμιο Θράκης), Αλεξάνδρα Σφοίνη (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών), Γιώργος Τζεδόπουλος (δρ Πανεπιστημίου Αθηνών), Δημήτρης Τζιόβας (Πανεπιστήμιο Birmingham), Γιάννα Τζουρμανά (δρ Παντείου Πανεπιστημίου), Γιώτα Τουργέλη (υπ. δρ Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), Λάμπρος Φλιτούρης (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Ελένη Φουρναράκη (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Χρύσα Τζαγκαρουλάκη (ΚΕΝΙ – Πάντειο Πανεπιστήμιο), Νίκος Χατζηνικολάου (Πανεπιστήμιο Κρήτης), Mαρία-Χριστίνα Χατζηιωάννου (Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών), Κωνσταντίνος Κ. Χατζόπουλος (Πανεπιστήμιο Θράκης), Αγγελική Χριστοδούλου (ΑΣΚΙ), Αγγέλικα Ψαρρά, Μιχάλης Λυμπεράτος (Πάντειο Πανεπιστήμιο)