Η πρωτοβουλία του Σπύρου Λυκούδη

γράφει ο φίλος Κώστας Χαϊνάς

Μετά την αποχώρηση του Σπύρου Λυκούδη και των στελεχών της Μεταρρυθμιστικής Τάσης από τη ΔημΑρ, κάποιοι έσπευσαν να ερμηνεύσουν την κίνηση τους, ως προσχώρηση στο ΠΑΣΟΚ και κάποιοι άλλοι στο ΠΟΤΑΜΙ. Κάποιοι άλλοι αναρωτήθηκαν καλοπροαίρετα τι ακριβώς έρχεται να καλύψει η πρωτοβουλία Λυκούδη. Είναι αλήθεια ότι το πολιτικό μας σύστημα και ειδικά οι πολιτικοί δεν μας έχουν συνηθίσει σε πολιτικές πρωτοβουλίες που ξεπερνούν τα όρια της προσωπικής τους διάσωσης. 

Στη πρωτοβουλία όμως των μεταρρυθμιστών της ΔημΑρ, έχουμε κάποια ποιοτικά στοιχεία που της προσδίδουν ένα διαφορετικό περιεχόμενο, που την κάνουν να διαφέρει ριζικά, από τις κλασσικές κινήσεις αποχώρησης κάποιων στελεχών από ένα κόμμα. 

Ας τα πάρουμε λοιπόν με τη σειρά :

Η ΔημΑρ γεννήθηκε το 2010 ως μια ώριμη ανάγκη δημιουργίας στο χώρο της αριστεράς, μιας νέας δύναμης, η οποία υποσχόταν ότι θα ξεπερνούσε τα γνωστά συμπλέγματα της αριστεράς. Δηλαδή μιας δύναμης που δεν θα κάνει μόνο καταγγελίες. Που δεν θα λέει πάντα όχι. Μιας πολιτικής δύναμης δηλαδή υπεύθυνης, ρεαλιστικής, η οποία θα μπορούσε να συνεργαστεί και να αναλάβει ευθύνες για το δημόσιο συμφέρον, ακόμη και από θέση Κυβερνητικής εξουσίας. Και αυτό το απέδειξε η ΔημΑρ το 2012, όταν η χώρα παραλίγο να πέσει στα βράχια. Αν και δεν το είχε πιστέψει βαθιά, αν και μπήκε με το ένα πόδι στην Κυβέρνηση, αν και δεν έκανε τίποτα ουσιαστικά για να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο νέο της ρόλο. Δυστυχώς δεν πέρασε, ούτε ένας χρόνος και έψαχνε την ευκαιρία να γυρίσει στις γνωστές πολιτικές της ιστορικής αριστεράς. Εκ του ασφαλούς κριτική. “Άστους να βγάλουν οι άλλοι τα κάστανα από τη φωτιά. Αυτοί είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την κατάσταση στη χώρα, τι δουλειά έχουμε εμείς μ’αυτούς. Γιατί να πληρώσουμε εμείς για τις δικές τους αμαρτίες”. Και άλλα σχετικά και γνωστά. Έτσι έκανε και η ΔημΑρ μετά την έξοδο της από την Κυβέρνηση. Ολική επαναφορά στα γνωστά μονοπάτια και στους δρόμους της κλασσικής αριστεράς. Υπεράσπιση ουσιαστικά των συντεχνιών και των αιτημάτων των ομάδων ειδικών συμφερόντων, που έβαζαν φρένο σε κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Ανακαλύπτοντας το αριστερό πρόσημο, αντιστάθηκε σε κάθε αλλαγή και μεταρρύθμιση του Κράτους, εκτός ίσως κάποιων εξαιρέσεων που επιβεβαιώνουν όμως τον κανόνα.

Ταυτόχρονα, την περίοδο αυτή, μέσα σε ένα πολιτικό κλίμα γενικής απαξίωσης των πολιτικών και του πολιτικού συστήματος μέσα στην κοινωνία, έχει ξεκινήσει ένας διάλογος για την ανανέωση του πολιτικού συστήματος και παίρνονται κάποιες πρωτοβουλίες, για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς και γενικά του χώρου που αποκαλούμε σοσιαλδημοκρατία ή αλλιώς δημοκρατική παράταξη ή όπως αλλιώς θέλετε. Η ΔημΑρ γυρίζει την πλάτη της στις πρωτοβουλίες αυτές, θεωρώντας ότι δεν την αφορούν. Ίσως για λόγους επάρκειας των στελεχών της, ίσως για άλλους λόγους, κλείνεται στο καβούκι της και αφήνει τα τρένα να περνούν που λέει και ο ποιητής. Έτσι σε ένα άλλο τομέα που θα μπορούσε η ΔημΑρ να παίξει καταλυτικό και ηγετικό ρόλο, λόγω του πολιτικού ηθικού της πλεονεκτήματος, δηλαδή στην ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου, όχι μόνο απέχει, αλλά είναι απέναντι.

Επόμενο ήταν μετά την ολική επαναφορά της ΔημΑρ στις άγονες πολιτικές της αριστεράς, ένα σημαντικό τμήμα των ψηφοφόρων του 2012 να την εγκαταλείψουν. Η συντριπτική ήττα των ευρωεκλογών ήταν αναπόφευκτη. Ο κόσμος που την εμπιστεύθηκε το 2012 για να “δώσει λύσεις” ουσιαστικά την εγκατέλειψε.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η μεταρρυθμιστική τάση δεν μπορούσε να κάνει και πολλά πράγματα. Όσες προτάσεις και να κατέθετε. Όσες ομιλίες και αν έκαναν τα στελέχη της στις ολομέλειες και στις συνεδριάσεις. Όσες πρωτοβουλίες και αν έπαιρνε. Τα αυτιά της πλειοψηφίας ήταν κλειστά. Και η διαρροή απογοητευμένων μελών και στελεχών μετά το 2ο Συνέδριο, να συνεχίζεται όλο και μεγαλύτερη. Κάποιοι από την πλειοψηφία ίσως να πιστεύουν πραγματικά αυτή τη πολιτική που οδήγησε τη ΔημΑρ στο πολιτικό περιθώριο. Ίσως να αναγνωρίζουν και κάποια λαθάκια στις πολιτικές της ΔημΑρ. Προφανώς κάποιοι άλλοι έχουν άλλα σχέδια. Το τιμόνι του κόμματος όμως είχε μπλοκαριστεί πλέον σε μια σχεδόν αριστερίστικη στροφή ενός ιδιότυπου ευρωσκεπτικισμού και λαϊκισμού. Και η ΔημΑρ δεν είχε μέλλον με αυτή τη ταυτότητα. Υπάρχουν άλλες δυνάμεις, αυθεντικές στον ευρωσκεπτικισμό και το λαϊκισμό στην αριστερά, που είναι άπαιχτες. Και οι ψηφοφόροι του αριστερού λαϊκισμού προτιμούν τις αυθεντικές δυνάμεις. Οι Μεταρρυθμιστές της ΔημΑρ ήταν εγκλωβισμένοι. Η μόνη λύση ήταν η έξοδος. Και έτσι έγινε.

Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα της πρωτοβουλίας Λυκούδη. Ο απεγκλωβισμός και η απελευθέρωση των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων από μια ιδιότυπη “φυλακή”. Κάποιοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν την πρωτοβουλία Λυκούδη με όρους μιας άλλης “διάσπασης” στα γνωστά πλαίσια της αριστεράς. Κάνουν λάθος. Για να το πούμε διαφορετικά. Το πολιτικό Σχέδιο της πρωτοβουλίας Λυκούδη είναι η απελευθέρωση δυνάμεων από ένα χώρο που ήταν εγκλωβισμένες, για να μπορέσουν να διαδραματίσουν τον καταλυτικό ρόλο σε δύο μέτωπα, που η ΔημΑρ δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί. Πρώτον, στην συνάντηση όλων των δημοκρατικών, μεταρρυθμιστικών, προοδευτικών δυνάμεων, σε νέα βάση, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς ηγεμονισμούς και χωρίς βολονταρισμούς, όπως λέγαμε και παλιότερα. Και δεύτερον στην δημοκρατική μεταρρύθμιση της χώρας μας, από μια δημοκρατική προοδευτική Κυβέρνηση, ώστε να γίνουμε ένα κανονικό, δημοκρατικό, ευρωπαϊκό Κράτος. Και τα δύο είναι ζητούμενα ενός μεγάλου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας, που είναι απογοητευμένοι από το πολιτικό σύστημα, ανέστιοι της πολιτικής που προσδοκούν μιαν αυθεντική και αξιόπιστη πολιτική πρωτοβουλία για να εκφραστούν και να συμμετάσχουν. Και με πολλούς καλοπροαίρετους φίλους της ΔημΑρ που ενδεχομένως δεν κατανοήσουν σήμερα την πρωτοβουλία Λυκούδη ή την δουν με όρους “διάσπασης”, είμαστε σίγουροι ότι αύριο, όταν θα κατακαθίσει ο κουρνιαχτός, θα ξανασυναντηθούμε.

Το θέμα της συνάντησης των δημοκρατικών προοδευτικών δυνάμεων δεν είναι ασφαλώς ένα απλό θέμα. Χρειάζεται να ξεπεραστούν συμπλέγματα, αλαζονικές φιλοδοξίες, προσωπικές στρατηγικές και άλλες δυσκολίες, για να μπορέσουν να δουν όλοι οι πρωταγωνιστές τη μεγάλη εικόνα. Που δεν είναι άλλη από την ανάγκη μιας μεγάλης Δημοκρατικής Παράταξης. Οι δυνάμεις που θα πρωταγωνιστήσουν στην υπόθεση αυτή, εκτός από τις δυνάμεις της πρωτοβουλίας Λυκούδη, είναι οι δυνάμεις του μεταρρυθμιστικού ΠΑΣΟΚ, του ΠΟΤΑΜΙΟΥ, άλλων πολιτικών μεταρρυθμιστικών προοδευτικών σχημάτων και όσες άλλες δυνάμεις παραμένουν εκτός –για διάφορους λόγους- των σημερινών πολιτικών σχημάτων. Που όμως όταν δουν σοβαρότητα και προοπτική στη πρωτοβουλία αυτή της μεγάλης συνάντησης, θα ενεργοποιηθούν και τότε θα δημιουργηθεί μια νέα δυναμική. Οι δύο βασικές προϋποθέσεις, το πολιτικό σχέδιο και η ηγεσία, για την επιτυχία κάθε πολιτικής πρωτοβουλίας, δεν υπήρξαν μέχρι σήμερα. Για αυτό και δεν προχώρησαν με επιτυχία οι μέχρι σήμερα πρωτοβουλίες. Η πρωτοβουλία Λυκούδη έρχεται να καλύψει και τις δύο αυτές προϋποθέσεις και να δημιουργήσει τους όρους μιας νέας δυναμικής. Μιας δυναμικής που θα σαρώσει το πολιτικό τοπίο, θα δημιουργήσει νέα δεδομένα και θα ανατρέψει τους σημερινούς προσωρινούς πολιτικούς συσχετισμούς που εμφανίζονται στις δημοσκοπήσεις. Αυτή η δυναμική θα αναδείξει μια νέα πολιτική δύναμη, μια μεγάλη προοδευτική συμπαράταξη, η οποία θα μπορέσει να πρωταγωνιστήσει και να διαμορφώσει προοδευτικές Κυβερνητικές λύσεις στη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα της πρωτοβουλίας Λυκούδη.

Το κείμενο αλιεύθηκε από τον θαυμαστό χώρο του διαδικτύου, ντύθηκε με τη φωτογραφία του αρθρογράφου και δύο φωτογραφίες του Henri-Cartier Bresson. Σκέψεις του Κώστα Χαϊνά μπορείτε να διαβάσετε στο ομώνυμο blog, που διατηρεί.  [Α.ΣΤΕΓΟΣ]