Απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών

Η Ένωση Αθέων απέστειλε στο Υπουργείο Παιδείας και τον Υπουργό την παρακάτω επιστολή σχετικά με παρερμηνείες της ισχύουσας εγκυκλίου που καθορίζει τα ζητήματα με την απαλλαγή των μαθητών από το μάθημα υων θρησκευτικών.

Η επιστολή κοινοποιείται στα ΜΜΕ, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Συνήγορο του Πολίτη, πολιτικά κόμματα.

Δημοσιεύουμε ολόκληρη την επιστολή και τα σχετικά έγγραφα.

Κύριε Υπουργέ,

Μετά το πρόσφατο λάθος σας όσον αφορά το ποια είναι η ισχύουσα εγκύκλιος που καθορίζει τα της απαλλαγής μαθητών από το μάθημα των θρησκευτικών, το οποίο σας επισημάναμε με το 2ο ανωτέρω σχετικό, υπέπεσε στην αντίληψή μας το 1ο σχετικό, το οποίο στην παράγραφο ε΄ καθορίζει ότι «έγκριση απαλλαγής ορθόδοξου χριστιανού μαθητή/μαθήτριας από το μάθημα των θρησκευτικών δεν είναι δυνατή…»

 Στο ίδιο όμως έγγραφο, στην γ΄ παράγραφο αναφέρει ότι «η εγκύκλιος χορηγεί δυνατότητα απαλλαγής από το μάθημα μόνο σε μαθητές οι οποίοι είναι αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι ή επικαλούνται λόγους θρησκευτικής συνείδησης”.
Επισημαίνουμε τη συνέχεια της φράσης της Εγκυκλίου: «χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει».

Προς αποφυγή παρερμηνειών, παραθέτουμε ολόκληρη τη σχετική παράγραφο της 3ης σχετικής ισχύουσας Εγκυκλίου, η οποία αναφέρει:
«Η απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών χορηγείται ύστερα από Υπεύθυνη Δήλωση του ίδιου του μαθητή αν είναι ενήλικος ή των γονέων του ή του νόμιμου κηδεμόνα του αν είναι ανήλικος, στην οποία θα αναφέρεται ότι ο μαθητής δεν είναι Χριστιανός Ορθόδοξος ή επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκει.»

Θυμίζουμε επίσης γι” άλλη μια φορά, όπως το κάναμε πολλές φορές στο παρελθόν με αλλεπάλληλες παρεμβάσεις μας, τα κάτωθι:

1.
Τη «σύσταση, προειδοποίηση και κλήση» που απηύθυνε η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με το 4ο σχετικό προς τον υπεύθυνο επεξεργασίας του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων, παραγγέλοντας επί λέξει:

Η ΑΡΧΗ
Απευθύνει σύσταση, προειδοποιεί και καλεί τον υπεύθυνο επεξεργασίας του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων, µέσα σε εύλογο χρόνο – και πάντως όχι περισσότερο απ’ όσο είναι αναγκαίος για την τροποποίηση των σχετικών ρυθµίσεων και την προσαρµογή των σχετικών πρακτικών – να συµµορφωθεί προς το περιεχόµενο της παρούσας απόφασης και, ειδικότερα:
1. [...]
2. Να εκδώσει κάθε αναγκαία οδηγία προς τις οικείες εκπαιδευτικές αρχές και τους διευθυντές των σχολειών ώστε, εφεξής,από τους γονείς ή κηδεµόνες που επιθυµούν τα παιδιά τους να απαλλαγούν από το µάθηµα των θρησκευτικών να µην ζητείται να δηλώνουν, αν είναι άθρησκοι, ετερόδοξοι ή ετερόθρησκοι, αλλά να ασκούν το δικαίωµα τους αυτό, κατ΄ επίκληση των πεποιθήσεών τους και χωρίς να προβαίνουν σε καµία περαιτέρω διευκρίνιση.»

2.
Τα διαλαμβανόμενα στο 5ο σχετικό, και συγκεκριμένα την κάτωθι παράγραφο:

«ο Συνήγορος του Πολίτη επισήµανε ότι:
• η θρησκευτική ελευθερία περιλαµβάνει και τη δυνατότητα αποχής, ακόµη και ενός ορθοδόξου µαθητή, από τη σχολική θρησκευτική εκπαίδευση.
• η άσκηση του δικαιώµατος απαλλαγής από το µάθηµα των θρησκευτικών δεν µπορεί να συνοδεύεται από αξίωση αποκάλυψης, έστω και αρνητικής, των θρησκευτικών πεποιθήσεων.»

3.
Το 6ο σχετικό, και συγκεκριμένα:

«δεν είναι συνταγματικώς θεμιτό η απαλλαγή για λόγους συνείδησης να εξαρτάται από οποιασδήποτε μορφής –θετική ή αρνητική- δήλωση θρησκεύματος. Δικαίωμα δε απαλλαγής από το μάθημα αυτό δεν έχουν μόνο οι «αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι», αλλά όλοι οι μαθητές, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, όταν οι γονείς τους ή οι ίδιοι –όταν είναι ενήλικοι- επικαλούνται λόγους συνείδησης με υπεύθυνή τους δήλωση”.


Από όλα τα παραπάνω συνάγεται γι” άλλη μια φορά ότι δικαίωμα απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών έχουν όλοι οι μαθητές, ασχέτως θρησκεύματος, συμπεριλαμβανομένων και των καταγεγραμμένων ως Χριστιανών (κατ” όνομα) «ορθοδόξων». Ερμηνείες όπως αυτή της ε΄ παραγράφου του 1ου σχετικού είναι σαφέστατα λανθασμένες, καθότιαντιφάσκουσες και αυτοαναιρούμενες από τα ίδια τους τα γραφόμενα, όπως καταδεικνύεται σαφέστατα από την ίδια την γ΄ παράγραφο του ίδιου εγγράφου.
Η 3η σχετική εγκύκλιός σας είναι ξεκάθαρη και το διαζευκτικό «ή» δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνειών, καθιστώντας σαφές ότι δικαίωμα απαλλαγής δικαιούνται όχι μόνον οι αλλόθρησκοι και ετερόδοξοι μαθητές, αλλά επίσης και όσοι επικαλούνται λόγους θρησκευτικής συνείδησης, χωρίς να είναι υποχρεωτική η αναφορά του θρησκεύματος στο οποίο ανήκουν.

Επίσης, πρέπει να καταστεί σαφές στα εποπτευόμενα από το υπουργείο σας όργανα ότι καθ” ύλην αρμόδιο για ερμηνείες είναι το ίδιο σας το υπουργείο, ως ανώτερη αρχή. Γι” αυτό εξάλλου εκδίδει και τις ανάλογες εγκυκλίους, οι οποίες λαμβάνουν υπ” όψιν όλες τις παραμέτρους -και όχι μόνον επιλεκτικά «κάποιες» απ” αυτές που «τυγχάνει» να εξυπηρετούν σκοπιμότητες, όπως συνέβη προκλητικά στην ανωτέρω περίπτωση. Ομοίως πρέπει να είναι και το μόνο υπεύθυνο περαιτέρω διευκρινίσεων κι ερμηνειών και σ” εκείνο και μόνο πρέπει ν” απευθύνονται οι όποιες απορίες, διαφορετικά κάθε εποπτευόμενος φορέας θα ερμηνεύει κατά το δοκούν, με άμεσο κίνδυνο να επιστρέψουμε στην πρότερη της τελευταίας εγκυκλίου κατάσταση. Πολλώ δε μάλλον όταν, για έναν που γνωρίζει ελληνικά -και προφανώς δεν προσπαθεί να υπεκφύγει-,η ανωτέρω παρατιθέμενη παράγραφός της είναι απόλυτα ξεκάθαρη και δεν επιδέχεται καμίας απολύτως παρερμηνείας, τόσο ως προς το γράμμα όσο κι ως προς το πνεύμα της.

Παρακαλούμε συνεπώς να προβείτε άμεσα -καθώς η πενθήμερη προθεσμία υποβολής αιτήσεων απαλλαγής ήδη τελειώνει- σε άμεσες εξηγήσεις και οδηγίες προς όλα τα εποπτευόμενα από το υπουργείο σας όργανα να εφαρμόζουν κατά γράμμα την 3η σχετική εγκύκλιό σας χωρίς παρερμηνείες, ό,τι δηλαδή:
τα σχολεία οφείλουν να χορηγούν απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών σε κάθε μαθητή που το ζητά για λόγους θρησκευτικής συνείδησης, χωρίς να ελέγχουν το θρήσκευμά του, είτε με προφορική ή γραπτή ερώτηση, είτε ανατρέχοντας σε αρχεία ή έγγραφα που τυχόν έχουν στη διάθεσή τους. Παρακαλούμε να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη σχετική ενημέρωση όλων των σχολικών μονάδων, σχολικών συμβούλων και παντός αρμοδίου και εμπλεκομένου στη χορήγηση απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών.
Επίσης παρακαλούμε όπως άμεσα ζητήσετε από τον υπογράφοντα σύμβουλο του 1ου σχετικού να εκδόσει εξίσου άμεσα με διαδικασία κατεπείγοντος διορθωτικό έγγραφο, στο οποίο θα ανακαλεί όσα διατύπωσε στην ε΄ παράγραφο και θα προσθέτει τη φράση που επιμελώς απέκρυψε από το τέλος της γ΄ παραγράφου, όπως ήδη εξηγήσαμε παραπάνω.

Το ζήτημα είναι άκρως επείγον, δεδομένου ότι η εγκύκλιος θέτει προθεσμία 5 ημερών από την έναρξη του σχολικού έτους για την υποβολή των σχετικών δηλώσεων -προθεσμία η οποία ενδεχομένως να πρέπει να παραταθεί για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων που προκύψουν από την εσφαλμένη ερμηνεία και πληροφόρηση, ίσως και να αναθεωρηθεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα π.χ. καθώς μια περίοδος 5 ημερών είναι ασφυκτικά στενή και σε περίπτωση του παραμικρού προβλήματος δεν αφήνει περιθώρια έγκαιρης επίλυσης.

Δείτε παρακάτω τα σχετικά κείμενα:  

1. Το υπ” αριθμό 755/3-9-2014 διευκρινιστικό έγγραφο του δεύτερου παραλήπτη της παρούσας Σχολικού Συμβούλου ΠΕ01 Πειραιώς, Δ΄ Αθηνών, Κυκλάδων του Γραφείου σχολικών συμβούλων Πειραιώς της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής Κ. Ευάγγελου Στ. Πονηρού Δρ. Θ., Μ.Φ.
2. Το από 26-8-2014 δελτίο τύπου μας προς εσάς
3. Η υπ” αριθμό 133099/Γ2/19-9-2013 εγκύκλιος του Υπουργείου σας
4. Η υπ” αριθμό 77Α/25-6-2002 απόφαση σχετικά με την αναγραφή θρησκεύματος στους απολυτήριους τίτλους σπουδών και την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα
5. Το από 31-7-2008 δελτίο τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη
6. Το από 17-11-2008 δελτίο τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη
7. Η υπ” αριθμό 687/1991 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους

Επί του πιεστηρίου: 

Στα πλαίσια της εκστρατείας “Κάνε καλό χωρίς θεό” η Ένωση Αθέων θα συγκεντρώσει σχολικά είδη τα οποία θα διατεθούν στο Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας. 
 

Μαζέψτε λοιπόν τσάντες, κασετίνες, τετράδια, μολύβια, γόμες, ξύστρες, μπλοκ, μαρκαδόρους και άλλα συναφή, και φέρτε τα το Σάββατο 20-09-2014 και ώρα 18:00-21:00 στο καφέ Αθηναίων Πολιτεία, στον ημιώροφο, Ακάμαντος 1 και Αποστόλου Παύλου, Θησείο.
Μπορείτε επίσης να φέρετε σχολικά και παιδικά βιβλία σε καλή κατάσταση, καθώς και άλλα είδη που χρειάζονται τα παιδιά και οι οικογένειές τους, όπως παπούτσια, ρούχα, παιχνίδια κλπ.

Είναι επίσης μια καλή ευκαιρία να βρεθούμε μετά το καλοκαίρι για να γνωριστούμε, να κάνουμε έναν μίνι απολογισμό και να συζητήσουμε για τα θέματα που μας ενδιαφέρουν.

Σας περιμένουμε όλους και όλες!