Η χαμένη Άνοιξη

Διατρέχει τις σελίδες του παγκόσμιου ιστού [θα γράψει κάποτε και γι` αυτό] φροντίζει και ανταμώνει φίλους σημαντικούς. Τον Π.Π. τον γνώρισε στα χρόνια της Σαλονίκης. Τον Μ.Κ. μέσα από τα βιβλία και τα κείμενά του. Μια ενδιαφέρουσα "συζήτηση" τους και μια δική του ανάγκη να θυμάται, τον οδήγησε σε ένα παλιότερό του κείμενο... Συμπληρώθηκαν άλλωστε τέσσερα χρόνια χωρίς τον Μπάμπη Λυκούδη...

Διάβαζε ξανά τη ΧΑΜΕΝΗ ΑΝΟΙΞΗ... Σε μια ακόμη ανάγνωση, επιχειρούσε να συνoμιλήσει με τον Τσίρκα και με την εποχή. Εκείνη την  γεμάτη, την πλούσια εποχή για την Ελλάδα. Διέτρεχε τις σελίδες να καλύψει τα δικά του αδιέξοδα. Κάθε φορά -την κάθε φορά έβρισκε νέες απαντήσεις στα ερωτήματα που έθετε. 

  

Ανακάλυπτε -φορά τη φορά- μια διαφορετική εκδοχή, ίσως πάλι να ήταν η διαφορετική οπτική που έβλεπε το έργο. Τόσα χρόνια -είχε αγοράσει την 19η έκδοση τον Δεκέμβριο του `84- γυρνούσε και έμενε, πότε στις σελίδες του Αντρέα, πότε στις σελίδες Εκείνης. Σήμερα - έβλεπε την ιστορία ενιαία, έκανε μια συγκροτημένη ανάγνωση και κρατούσε σημειώσεις...

"...Ναι ύστερα από τη διαδήλωση πήγε σε σύσκεψη στελεχών. Ναι, ήταν της ΕΔΑ. Ναι, ανήκε κανονικά σε όργανο. Μα...

- Γιατί διστάζετε, πείτε μου.

- Εσείς ασφαλώς θ` ανήκετε σ` ανώτερο κλιμάκιο. Ξέρω ποιός είστε, ξέρω το παρελθόν σας κι από που έρχεστε. [...] Για να συντομεύσω: Δε λέτε στους επάνω να τα παρατήσουν αυτά τα στεγανά; Μας στέλνουν κάτι ανθρώπους, πως να σας τους περιγράψω; Δοκιμασμένοι, εντάξει συμφωνώ, μα μονοκόμματοι. Κάτι εντολές ανωποταμικές, έξω τόπου και χρόνου, απραγματοποίητες. Σα να βρισκόμαστε, ξέρω `γω, στη Μόσχα, στην Τασκένδη, στο Βουκουρέστι. Κι όχι στην Αθήνα του 1965, με μιαν άλλη νεολαία από εκείνην που θυμούνται, τόσες διαφοροποιήσεις μεσολάβησαν, άλλο στυλ δουλειάς τώρα κι άλλη ψυχολογία, ίσως ακόμη κι άλλη ηθική, πως να το κάνουμε, η Δύση βρίσκεται μέσα στα πόδια μας, μας βομβαρδίζει με περιοδικά, με βιβλία, με κινηματογραφικά και θεατρικά έργα, με ραδιόφωνα και τηλεοράσεις. 

Μάθαμε να σχηματίζουμε γνώμη μόνοι μας, να γνωρίζουμε καλύτερα από σας συνθήκες και λεπτομέρειες, τι πάει και τι δεν πάει στην κάθε περίπτωση, από ποιόν θα ζητήσεις τόσο κι από ποιόν θα ζητήσεις τα πάντα. Εντάξει σου λένε, γράψε ένα σημείωμα, θα το στείλω παραπάνω. Τις πιο πολλές φορές μήτε το παίρνουν υπόψη τους. Αλλά κι αν το πάρουν είναι για να σε καλέσουν και να αρχίσουν τις κατσάδες. Τις χονδράδες, τα υπονοούμενα τις προσβολές." [1]

Γράφει τούτες τις γραμμές -μεταφέρει εδώ τούτο το μικρό απόσπασμα μιας "ιστορίας έρωτα και πολιτικής" στην μνήμη του Μπάμπη Λυκούδη.  Άξιου νέου εκείνης της εποχής, ηγετικού στελέχους της νεολαίας της ΕΔΑ, αγωνιστή κατά της Χούντας... Η υπογραφή του ως μεταφραστή κοσμεί  κορυφαία λογοτεχνικά, φιλοσοφικά και θεωρητικά έργα: από τον Ουγκό, τον Ντοντέ και τον Σιενκιέβιτς στον Κέστλερ, τον Κέσλερ και τον Μοντιανό. Από τον Τοκβίλ και τον Μαρκούζε στον Καστοριάδη και την Κρίστεβα. Το 2010, τέσσερα χρόνια τώρα, στα 69 του έχασε τη μάχη με τη ζωή. Σπούδασε νομικά, αλλά τον τράβηξε από τα πρώτα κιόλας χρόνια των σπουδών του η μετάφραση. Ανήκε στα κορυφαία στελέχη της Νεολαίας της ΕΔΑ, με διώξεις, φυλακίσεις και στρατοδικεία την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας

Ο Μ.Λ. πέθανε μα το έργο του είναι η ζώσα ιστορία και η δουλειά του. Αναμετρήθηκε με τις μεγάλες ιδέες, την υπογραφή της μετάφρασης του φέρουν πληθώρα έργα της παγκόσμιας παραγωγής. Σημείωμα μνήμης τούτο το λειψό κείμενο. 

Όμως τα προδρομικά στοιχεία εκείνης της εποχής -όπως τα μεταπλάθει σε λογοτεχνία ο Τσίρκας και όπως με τρόπο θαυμαστό και τεκμηριωμένο τα αναδεικνύει ο Τάκης Μπενάς στο δικό του έργο [2] - τα έζησε  ο ίδιος χρόνια αργότερα στον ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟ και τα αναζητεί σήμερα στη δική του αριστερά. 

Αναζητεί αυτήν την πολύτιμη παρακαταθήκη ανθρώπων και εποχής, "μιας γενιάς που στάθηκε όρθια, δεν ηττήθηκε αλλά δεν νίκησε.", όπως εύστοχα σημειώνει ο κ. Θανάσης Καλαφάτης στην εφημερίδα Η ΑΥΓΗ εκείνης της εποχής.

υγ. Στον σύντροφό μου Σπύρο Λυκούδη, να είναι δυνατός και να θυμάται...

σημειώσεις:

[1] Στρατής Τσίρκας Η ΧΑΜΕΝΗ ΑΝΟΙΞΗ εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ Αθήνα 1984

[2] Τάκης Μπενάς ΕΝΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕ εκδόσεις ΔΕΛΦΙΝΙ Αθήνα 1995