Σπύρος Δανέλλης "Εδώδιμα-Ευρωπαϊκά" [προδημοσίευση]

"Από το  1985 όταν ξεκίνησα τη δημόσια πολιτική μου δράση ως συνδικαλιστής του ΤΕΕ, κατόπιν ως δημοτικός σύμβουλος Ηρακλείου, ως Δήμαρχος Χερσονήσου, βουλευτής του ενιαίου Συνασπισμού και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ πάντα υπηρετούσα τις ίδιες, σταθερές αρχές του δημοκρατικού σοσιαλισμού της κεντροαριστεράς όπως αναφέρεται τα τελευταία χρόνια". [από το οπισθόφυλλο του βιβλίου]

Τέσσερις δεκαετίες στα δημόσια πράγματα, ο φίλος και σύντροφος Σπύρος Δανέλλης, καταθέτει "τις αποτυπωμένες σκέψεις" του από τα παλιά και  τις προβάλει στην σημερινή Ελλάδα,  μέσα στο βιβλίο του με τίτλο "Εδώδιμα - Ευρωπαϊκά". [έκδοση της ομάδας του S and D του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου]

Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου γίνεται στην Αθήνα, την Δευτέρα 17 Μαρτίου. Θα ακολουθήσει μια ακόμη εκδήλωση στο Ηράκλειο της Κρήτης. 

Το "τετράδιο εξόδου" φιλοξενεί τον πρόλογο του βιβλίου, ένα κείμενο που οριοθετεί τη σκέψη του Δανέλλη από το... μακρινό 1993 μέχρι και σήμερα.   

Σπύρος Δανέλλης Εδώδιμα - Ευρωπαϊκά έκδοση Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο , Αθήνα 2013

Αποφάσισα να συμμαζέψω τις αποτυπωμένες σκέψεις μου από τα παλιά και να τις προβάλω στη σημερινή Ελλάδα, όταν συνειδητοποίησα ότι από την εποχή της ευμάρειας και της ανεμελιάς μέχρι σήμερα, στη δίνη της κρίσης, τα ίδια αίτια και στρεβλώσεις επεσήμαινα μονότονα 30 χρόνια και στις ίδιες κατευθύνσεις πρότεινα να πορευτούμε.

Διετέλεσα βουλευτής στο ελληνικό κοινοβούλιο, δημοτικός σύμβουλος στο Ηράκλειο, τον μεγαλύτερο δήμο της Κρήτης, Δήμαρχος σε έναν όμορφο τουριστικό δήμο, τη Χερσόνησο, και από το 2009 Ευρωβουλευτής. Κι όμως, μέσα από την αναδρομή των κειμένων το συμπέρασμά μου είναι ότι οι αλλαγές στην  εφαρμοσμένη πολιτική τα πολλά τελευταία χρόνια είναι ελάχιστες ή επουσιώδεις.

Άλλαξε όμως δραματικά  η αντίληψή μας για τα λάθη και τα πάθη του παρελθόντος και η συνειδητοποίηση  των συνεπειών τους στο παρόν και το μέλλον. Πλήθυναν, κατά πολύ μάλιστα, όσοι μοιράζονται σήμερα τη συναντίληψη εκείνων που τη δεκαετία του ‘90 ακούγονταν αιρετικά, ελιτίστικα ή γραφικά. Και θα μου επιτρέψετε να αναφέρω από αυτούς μόνο τον Λ. Κύρκο, γιατί σε πολλούς από εμάς έδωσε το πρώτο «σπρώξιμο» να αναθεωρήσουμε την πολιτική, τις βεβαιότητές μας, την ίδια μας τη ζωή.

  

Στη διάρκεια της κρίσης τα δημοσιονομικά είχαν προτεραιότητα στην πολιτική διαπραγμάτευση και εν γένει στην πολιτική και νομοθετική ατζέντα. Δεν θα μπορούσε ίσως να γίνει κι αλλιώς –υπό καθεστώς επιτροπείας είμαστε.  Αυτό, ωστόσο, γιγάντωσε τις συνέπειες των προβλημάτων και των στρεβλώσεων  που κρύβαμε κάτω απ΄ το χαλί στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Άφησε χώρο στη συνομωσιολαγνεία, στην ενασχόλησή μας με το ψευδεπίγραφο δίλημμα μνημόνιο – αντιμνημόνιο, στη συναισθηματική  σύγχυση.

Τέταρτος χρόνος από το ξέσπασμα της κρίσης. Έχουμε ενδείξεις ότι το τέλος των μνημονίων ενδεχομένως να πλησιάζει. Έχουμε όμως και τη βεβαιότητα ότι η ανάκαμψη δεν θα έρθει αυτόματα και τα αποτελέσματά της θα αργήσουν να φανούν στο σώμα της κοινωνίας.

Μετά το θυμό και την άρνηση που βίωσε η ελληνική κοινωνία, τις κομματικές ταλαντεύσεις και παλινωδίες, γνωρίζουμε πια ότι ο λαϊκισμός είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για να προχωρήσουμε. Και για την κοινωνία και για το πολιτικό σύστημα.  Ένα παράδειγμα της σύγχυσης που επιφέρει στην κοινωνία ο λαϊκισμός: το αίτημα δικαιοσύνης από την πλευρά των πολιτών μετατράπηκε στις πλατείες των αγανακτισμένων  σε δικαίωμα εκδίκησης κι αυτό με τη σειρά του λειτούργησε νομιμοποιητικά, δικαίωσε ηθικά τη βία κι έστειλε στο Κοινοβούλιο ανθρώπους που υπηρετούν  την αρένα και το καφενείο κι όχι τη δημοκρατία.

Αυτή τη σύγχυση οφείλουμε να ξεπεράσουμε γρήγορα. Και ξεπερνιέται μόνο με αλήθειες. Για να ξετυλίξουμε το μίτο των προβλημάτων, να θέσουμε προτεραιότητες και να σχεδιάσουμε με αυστηρά χρονοδιαγράμματα και στόχους την μεταμνημονιακή Ελλάδα, την Ελλάδα των παιδιών μας.

Γιατί τα προβλήματα στα οποία αναφέρομαι δεν σχετίζονται στενά με την κρίση του 2009 αλλά έρχονται από πολύ παλιά.

Η παρακμή της Δημοκρατίας και των θεσμών, η επώαση του φασισμού και του ρατσισμού, η πτώχευση του ελληνικού μοντέλου διοίκησης και διακυβέρνησης, η διαπλοκή και η διαφθορά, ο εκφυλισμός του συνδικαλισμού, το χαμηλό επίπεδο του δημοσίου διαλόγου και πολλά ακόμη θλιβερά φαινόμενα που ανέδειξε εξόφθαλμα η κρίση, έχουν τις ρίζες τους πριν την οικονομική επιτροπεία και τα μνημόνια. Η ίδια η κρίση από τη μια μεριά ανέδειξε καταφανώς και σε όλους την αναγκαιότητα της αντιμετώπισής τους, επέφερε όμως και ψευτοδιλήμματα και έκρηξη λαϊκισμού, ενεργοποίησε σύνδρομα φοβικά, μισαλλόδοξα και γι΄ αυτό επικίνδυνα.

Ένας ακόμη λόγος που καθιστά ζωτικής σημασίας την αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών μας είναι γιατί, παρά τη ναρκισσιστική ενασχόληση με τα καθ’ ημάς που μας διακρίνει, ζούμε σε έναν κόσμο που συγκλονίζεται από τεκτονικές αλλαγές : κρίση του δυτικού μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης, ανάδειξη νέων ισχυρών παικτών στη σκακιέρα του παγκόσμιου καπιταλισμού, κλιματική αλλαγή, επισιτιστική ασφάλεια. Αλλά και πιο κοντά μας : κρίση στα θεμέλια του οικοδομήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν μπορεί να πείσει τους πολίτες της ότι μπορεί να συμβάλει στην ευημερία τους και που θα έχει ως συνέπεια, όπως όλα δείχνουν, την ανάδειξη στις ερχόμενες ευρωεκλογές του πιο συντηρητικού και φοβικού Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που έχουμε δει ποτέ.

Όμως, ακόμη σήμερα, πέμπτο χρόνο ύφεσης, εξακολουθούμε να  παρατηρούμε αμήχανοι το κουβάρι των προβλημάτων. Ακόμη την ίδια πεπατημένη βαδίζουμε, των ατελέσφορων αυτοσχεδιασμών.

Κι αν δεν αποτυπώσουμε την κοινή μας μοίρα σε εθνικό σχέδιο ανάκαμψης που να ξεπερνάει τους στενούς και βραχυπρόθεσμους στόχους της δημοσιονομικής πολιτικής, αν δεν συναποφασίσουμε πώς θα ολοκληρώσουμε τη στροφή προς την ευρωπαϊκή ταυτότητα, συντεταγμένα, ως κοινωνία και πολιτικό σύστημα, θα παλεύουμε με τα απόνερα της κρίσης και τις ενοχές των παραλείψεων.

Αυτό θα είναι-  μπορεί και πρέπει να γίνει-  το κέρδος μας από την κρίση. Να ολοκληρώσουμε την πορεία που ξεκίνησε το 1981 με την ένταξή μας στην ΕΟΚ, κορυφώθηκε το 2000 με την ένταξή μας στην Ευρωζώνη αλλά έκτοτε ο βηματισμός μας παρέμεινε μετέωρος.  Και παράλληλα να δώσουμε τη μάχη μαζί με άλλες προοδευτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις για την αναστροφή της συντηρητικοποίησης της Ευρώπης, με ορίζοντα την ουσιαστική ομοσπονδιοποίησή της.

Δυο κατά τη γνώμη μου είναι οι βασικοί άξονες της νέας πραγματικότητας.

Α. Η ευρωπαϊκή ταυτότητα της Ελλάδας μέσα στην προοπτική της πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και

Β. ο ολοκληρωμένος και συναινετικός σχεδιασμός παραγωγής πλούτου και διανομής του στη χώρα μας, το νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο.

Αυτό το σχέδιο μπορεί να υπηρετήσει μία ισχυρή κεντροαριστερά. Βασισμένη σε συγκεκριμένες προγραμματικές δεσμεύσεις που να απαντούν ρητά στα ερωτήματα των καιρών. Χρειαζόμαστε ευρύτητα αντιλήψεων, φαντασία, ανάληψη ρίσκου και επίμονη προσήλωση στο συνεργατικό πνεύμα. Χρειαζόμαστε ένα νέο «μέτωπο λογικής» που θα συμπαρατάξει δυνάμεις από όλους τους κομματικούς χώρους. Χρειάζεται να εμπνεύσουμε την κοινωνία και να εμπνευστούμε από τις δημιουργικές της δυνάμεις και δυνατότητες.

Χρειάζεται να καταδικάσουμε μια για πάντα και αποφασιστικά τη βία, από όπου και εάν προέρχεται, και να αντισταθούμε στα φαινόμενα μιθριδατισμού απέναντί της. Γιατί η βία δεν δίνει καμία προοπτική.

Κατά τη θητεία μου στο Ευρωκοινοβούλιο διαπίστωνα καθημερινά, όπως και άλλοι Έλληνες συνάδελφοι όλων των πολιτικών ομάδων, τις διαφορές μας από τον ευρωπαϊκό τρόπο λήψης των αποφάσεων. Εκεί βλέπουμε μια εμπεδωμένη δημοκρατία με αυτοπεποίθηση, με ισχυρούς θεσμούς και ελεγκτικούς μηχανισμούς, με μία απενοχοποιημένη χρήση του «προωθητικού συμβιβασμού» που περικλείει, συνθέτει και συνδημιουργεί την Ευρώπη, την οποία οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί της οραματίζονται με το βλέμμα στραμμένο στον πολίτη. Γιατί - το τονίζω και με αυτή την ευκαιρία - το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί το πιο προωθημένο και δημοκρατικό πυλώνα της ΕΕ, καθώς έχει δώσει και εξακολουθεί να δίνει ιστορικές μάχες υπέρ μίας Ευρώπης αλληλέγγυας και προοδευτικής.

  

Μπορούμε λοιπόν σήμερα, που συνειδητοποιήσαμε τα λάθη και τα πάθη μας, που γνωρίζουμε ότι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης δεν αντιμετωπίζονται με δανεικά και μνημόνια, να προσανατολιστούμε στον ορίζοντα της ευρωπαϊκής Ελλάδας, με όρους ισοτιμίας με τους εταίρους και με αυτοπεποίθηση στις δυνατότητές μας;

Σε ποιους άξονες πρέπει να βαδίσουμε, με ποιες προτεραιότητες, με ποιες κοινωνικές δυνάμεις;

Αυτές τις απαντήσεις αναζητώ με την έκδοση αυτή. Πρόκειται για μια συλλογή άρθρων και προτάσεων που κατέθετα σποραδικά με δημόσιες τοποθετήσεις μου από το 1993  έως σήμερα.

Το βιβλίο διαρθρώνεται σε 3 κεφάλαια:

Στο πρώτο Μύθοι και δαιμόνια της κρίσης περιέλαβα άρθρα που αναφέρονται στις παρανοήσεις και τις προκαταλήψεις της μεταπολίτευσης που μας εμποδίζουν να δούμε καθαρά την πραγματικότητα γύρω μας, που μας απαγορεύουν την αυτογνωσία, συνθήκη απολύτως αναγκαία για να προχωρήσουμε.

Στο δεύτερο Λάθη, πάθη και αυταπάτες μέσα από…. θεματικές ενότητες προσπαθώ να ιχνηλατήσω τις στρεβλώσεις και τις παθογένειες, τα λάθη που δεν πρέπει να επαναλάβουμε.

Ο τίτλος του τρίτου κεφαλαίου είναι προτροπή: Να αλλάξουμε. Νοοτροπίες, συνήθειες και τρόπο δουλειάς.

Η έκδοση αυτή δεν έχει καμιά άλλη φιλοδοξία πέραν της συμβολής στο δημόσιο διάλογο για τον απαιτούμενο εξορθολογισμό της πολιτικής στη σημερινή Ελλάδα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους σημαντικότερους τομείς που διαχειρίστηκα κατά την θητεία μου στο Ευρωκοινοβούλιο - τη γεωργία, τον τουρισμό, τη θαλάσσια οικονομία - που συνδέονται με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας, εκείνα που μπορούν να την κάνουν ανταγωνιστική, τοποθετώντας την δυναμικά στον παγκόσμιο χάρτη.