Αλιεύοντας ελπίδες

Η κάθε πόλη παίρνει ο σχήμα από την έρημο στην οποία αντιστέκεται` έτσι βλέπουν τη Δέσποινα, πόλη- σύνορο αναμέσα σε δύο ερήμους, ο καμηλιέρης και ναύτης. 

Ίταλο Καλβίνο Αόρατες Πόλεις εκδόσεις Καστανιώτη Αθήνα 2004 

μετάφραση Ανταίος Χρυσοστομίδης [1]

γράφει ο Αντώνης Ανηψητάκης

Αλιεύς ελπίδων, επιμένω, αδιόρθωτος μυθοποιός. Ξεσκαρτάρω τα δίχτια μου στην μετεκλογική Ελλάδα. Από τα δίχτια της παιδικής μνήμης ανασύρω μια ξεχασμένη εικόνα, μισός αιώνας πέρασε. Ο ηλιοκαμένος ψαράς, καθισμένος στην άκρη της σκάλας, δίπλα στο βίντσι, ξυπόλυτος με γυμνές τις γάμπες, το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, πολυεργαλείο, διευκολύνει τη δουλειά των χεριών, στο τελάρο τα καλά, πίσω στη θάλασσα τα σκάρτα. Δε διαθέτω τη φωνή του, δεν τραγουδώ όπως αυτός, σκέφτομαι μόνο. Πλησιάζει η ετήσια ημέρα περιβάλλοντος. Ως πότε θα γιορτάζουμε τις μέρες και θα κηδεύουμε τα χρόνια. Ως πότε οι πανηγυρικοί θα ντύνουν το κουφάρι της εθνικής μας παρακμής.

Τοξικά ψάρια μπούκαραν στις θάλασσές μας, τοξικές ιδέες κυριαρχούν στα μυαλά μας. Η Κρήτη οικόπεδο, δεν τους προλαβαίνεις πια. Οικοπεδοποίηση των ακτών, το απέσυραν λέει το νομοσχέδιο μπρος στη γενική κατακραυγή, τι απέσυραν δηλαδή, οι Άγγλοι στο Βάι δηλώνουν πως ξεκινούν σε ένα χρόνο τα έργα, την ίδια δήλωση βέβαια κάνουν κάθε χρόνο, τώρα όμως τελείωσαν τα ψέματα, το έδεσαν το πράγμα, τους νόμους τους άλλαξαν, δεν θα τους κουνηθεί πια το ΣΤΕ, πολιτικά σβήστηκαν από το χάρτη Οικολόγοι και κάτι περίεργοι Δημαρίτες, κανείς δεν θα φωνάζει πια. Στην άλλη άκρη, στο Λαφονήσι κατά πόδας ακολουθούν, τσιμέντο να γίνουν οι παραλίες της Κρήτης απ' την Ανατολή ως τη Δύση.

Κι η τελευταία είδηση, πίκρα σκέτη. Δίπλα στον Αθερινόλακκο, στο παρθένο Λειβάρι, αποκαλύφθηκε και επισήμως ο λόγος των μαζικών αγορών της γης σε ψηλές τιμές. Οι Ολλανδοί της VOPAK ετοιμάζουν σταθμό ανεφοδιασμού καυσίμων για τα πλοία της Μεσογείου.

Έτσι, συνειρμικά, έρχεται στο νου η αποκάλυψη του καθηγητή Κίμωνα Χατζημπίρου στην πρόσφατη παρουσίαση του εξαιρετικού βιβλίου του ΜΦΙΚ, «Κρήτη, μια Ήπειρος σ' ένα Νησί». Όταν πριν 20 χρόνια οι ιθύνοντες επέλεγαν για λόγους ελαχιστοποίησης του πολιτικού κόστους να κατασκευάσουν στην άκρη της Κρήτης, στον Αθερινόλακκο, στου διαόλου τη μάνα κατά Σημίτη, το ενεργειακό κέντρο του νησιού, τρόμαξαν στο ΕΜΠ από τα μοναδικά προστατευόμενα θαλάσσια οικοσυστήματα, τα Λιβάδια Ποσειδωνίας, που υπήρχαν κοντά στην ακτή. Τόσο καθαρά, τόσο πλούσια, σε τόσο μικρό βάθος, δεν τα είχαν ματαδεί, όσο κι αν η ανάπτυξη της Κρήτης επέβαλε ένα νέο θερμοηλεκτρικό Σταθμό, οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να συναινέσουν στην καταστροφή τους. Τελικά η σολομώντεια λύση βρέθηκε, επέκταση της έρευνας πιστοποίησε πως ανάλογης αξίας Λιβάδια Ποσειδωνίας υπήρχαν διάσπαρτα στη γύρω περιοχή, γνωμοδότησαν λοιπόν θετικά, η ζημιά έκριναν μικρή, το όφελος μεγάλο. Κάπως έτσι ο Αθερινόλακκος έγινε αθερινόταφος. Τώρα φοβάμαι πως στο διπλανό γραφικό Λειβάρι, θα ξαναδούμε το ίδιο έργο.

Όσο ξεφυλλίζω αυτό το βιβλίο, αμφίθυμα αισθήματα με κατακλύζουν. Η επιμέλεια του Δήμου Τσαντίλη με παραπέμπει στο Ρωμανό το Μελωδό, πρόκειται για τα εγκώμια της Κρήτης. Όποια παράγραφο κι αν διαβάσεις, ποίημα, όποια φωτογραφία και να δεις, πίνακας μεγάλου ζωγράφου. Η αμφιθυμία έγκειται στο ότι δεν ξέρω αν αυτό το αριστούργημα που ξεφυλλίζω είναι οδηγός γνώσης, αγάπης και προστασίας αυτής της παγκόσμιας οικολογικής και πολιτισμικής κιβωτού ή είναι το ρέκβιεμ για το χαμό της.

Όλα σκάρτα λοιπόν, όλα μαύρα;  Μια ελπίδα δεν θα βρω να ανάψω ένα κεράκι, μέρα που ‘ναι, να γιορτάσω κι εγώ. Κάτι βρήκα.

Στις Βρυξέλλες στις 21-5 απονεμήθηκαν τα βραβεία  για τις περιοχές Natura. Βραβεύτηκαν έργα και δίκτυα σε Βέλγιο, Βουλγαρία, Ισπανία, Ρουμανία και Τσεχική Δημοκρατία.  Ο επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Janez Potočnik  δήλωσε «Τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια σε αυτούς τους άξιους νικητές! Χάρη στις άοκνες προσπάθειες των ατόμων που εργάζονται για τις περιοχές και στις περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000, το τεράστιο δίκτυό μας προστατευόμενων ζωνών εξελίσσεται σε πραγματική επιτυχία για την ευρωπαϊκή συνεργασία. Τα εν λόγω βραβεία προβάλλουν ορισμένα παραδείγματα από το σημαντικό έργο που πραγματοποιείται σε όλη την ΕΕ από τους διαχειριστές των περιοχών του δικτύου, τις δημόσιες αρχές, τις οργανώσεις και τους εθελοντές διατήρησης της φύσης, τους γεωργούς, δασοκόμους, τους κυνηγούς και τους αλιείς, τους επιστήμονες, τους καθηγητές και από πολλούς άλλους. Σήμερα είναι η ημέρα τους, και τους αξίζει ιδιαίτερα η επιτυχία αυτή».

Που έγκειται η ελπίδα; Στο ότι ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα που θέσαμε εν όψει του δεύτερου γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών, δεσμεύτηκε να προωθήσει συνέδριο για τις περιοχές Natura της Κρήτης, ειδικά διαχειριστικά σχέδια και φορέα διαχείρισης. Ανάλογη δήλωση έκανε και ο αντίπαλός του, Σεραφείμ Τσόκας. Είμαστε βέβαιοι, πως κι ο Μιχάλης Κριτσωτάκης, ο τρίτος συνδυασμός, δεν θα έχει αντίρρηση. Σε αυτό το συνέδριο, που μπορεί να διοργανωθεί εντός του έτους, ελπίζουμε να έχουμε την ευκαιρία να παραδειγματιστούμε από τέτοιες καλές πρακτικές, που εφαρμόζονται αλλού και προσφέρουν ταυτόχρονα στην οικονομία και στο περιβάλλον.  

5 Ιουνίου 2014. Ημέρα περιβάλλοντος, αλίευσα επιτέλους μια ελπίδα σωτηρίας του. Πόσο βάσιμη όμως;

[1] Το μικρό απόσπασμα, από τις Αόρατες Πόλεις, είναι "αυθαίρετη" προσθήκη του "τετραδίου" στο άρθρο του φίλου Ανηψητάκη. Η φωτογραφία είναι από αυτήν εδώ την παράσταση.