Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι ο Μανώλης Αναγνωστάκης βρίσκεται
στα χείλη όλων τα τελευταία χρόνια, αν αποδεχόταν ως δείκτη επαλήθευσης
αυτού του ισχυρισμού τη συχνότητα με την οποία χρησιμοποιείται ο στίχος
του "Τώρα τι λες!". Δημοσιευμένος στην εποχή της δικτατορίας, όταν ο
λόγος ήταν επικίνδυνη πράξη, ερχόταν να πει στους αγωνιστές προηγούμενων
εποχών ότι δεν είχαν ακόμη ολοκληρώσει το καθήκον τους απέναντι στην
κοινωνία με τις θυσίες τους στους προηγούμενους αγώνες. "Τώρα τι λες",
ασφαλώς δε σήμαινε απαξίωση του παρελθόντος τους, ακόμη και εάν δε
μιλούσαν τώρα, σήμαινε όμως ότι η κοινωνική αναγνώριση αυτών που είχαν
κάνει μέχρι τότε ήταν εκείνη που γεννούσε πρόσθετες ευθύνες, κι αυτές
καλούνταν να δουν κατάματα με το "τώρα τι λες".
"Ανεξαρτητοποιήθηκε"
όμως ο στίχος μετά την κατάρρευση της δικτατορίας. Με το πραξικόπημα να
θεωρείται νομικά "στιγμιαίο αδίκημα" και, συνεπώς, ό,τι ακολούθησε για
εφτά χρόνια να θεωρείται νόμιμο, ακόμη και οι χαφιέδες αρκούσε να
προσαρμόσουν τη ρητορεία τους σ’ αυτό που έγινε πια κυρίαρχη, δηλαδή
ακίνδυνη, ρητορεία, για να έλθουν πάλι στα πράγματα. Αλλωστε, κι εκείνο
το "μικρό πρόβλημα" της ανυπαρξίας ενός μαχητικού πρότερου βίου ή της
ύπαρξης ντροπιαστικών πράξεων στο παρελθόν ήρθε να λυθεί με το κάψιμο
των φακέλων. Τώρα πια μπορούσαν να ανασκευάσουν κατά το δοκούν τις
βιογραφίες, τόσο τις δικές τους όσο κι εκείνων που με την παρουσία τους
αποτελούσαν απειλή στο εγχείρημα της αναθεώρησης της προσωπικής τους
βιογραφίας. Γι’ αυτό, αν κάτι μπορεί να προσάψει κανείς στη "μεταπολίτευση", είναι ότι στο πλαίσιό της η διαστροφή του στίχου του
Μανώλη Αναγνωστάκη έγινε κυρίαρχη πολιτική και δημοσιογραφική πρακτική,
και τα αποτελέσματά της τα βιώνουμε με δραματικό τρόπο σήμερα.
Τα
θυμήθηκα όλα αυτά διαβάζοντας σε ένα άρθρο ότι αυτά που έγιναν στην
εποχή της δικτατορίας δεν έχουν πια καμιά σημασία –"παλιά, ξινά
σταφύλια"-, σημασία έχει "τώρα τι λες". Δε θα με ξένιζε η άποψη, εάν
αυτό δεν προερχόταν από ανθρώπους που είχα την εντύπωση ότι αγωνίζονταν
ενάντια στο "ολοκαύτωμα της μνήμης". Τι σημαίνει, άραγε, η άποψη ότι
κάποια τμήματα του αντιφασιστικού παρελθόντος μας μπορούν, ή πρέπει, να
λησμονιούνται; Και ποια είναι τα κριτήρια που επιτρέπουν και ποιοι οι
λόγοι που επιβάλλουν τέτοιες αποφάσεις;
Προφανώς, "ολοκαύτωμα της
μνήμης" δε σημαίνει ότι η ανθρωπότητα μπορεί ξαφνικά να βρεθεί χωρίς
καθόλου μνήμη, γιατί αυτό δεν είναι δυνατόν. Σημαίνει ότι με
συγκεκριμένες πράξεις ή παραλείψεις μπορεί να καταδικαστεί σε λήθη η
ιστορία μιας ολόκληρης γενιάς, κι αυτό να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην
πολιτική πορεία της χώρας. Δηλαδή, "ολοκαύτωμα της μνήμης" είναι στην
πραγματικότητα πολλά μικρά επιλεκτικά ολοκαυτώματα, ως αποτέλεσμα
επιλεκτικής διαχείρισης της μνήμης με πρόθεση την εξυπηρέτηση
ευκαιριακών στόχων ή ιδιοτελών σκοπιμοτήτων.
Κάτι τέτοιο βιώνουμε
αυτόν τον καιρό. Ετσι, ο Ελληνας ναζιστής και μέλος της Χρυσής Αυγής,
γιος Έλληνα ναζιστή που υπήρξε "υπουργός" της διορισμένης από τον Χίτλερ
κυβέρνησης της Βιέννης, εντάσσεται αυτόματα στο μέτωπο "όλων των
Ελλήνων" για τη διεκδίκηση του χρέους της ναζιστικής Γερμανίας και
εξιλεώνεται, αφού αυτό που μετράει είναι το "τώρα τι λες", κι εκείνος,
σταθερά οπαδός του Χίτλερ, απαιτεί σήμερα "να πληρώσουν οι Γερμανοί",
ενώ, αντίθετα, ένοχη και υπόλογος απέναντί του θεωρείται λόγω της
καταγωγής της η Γερμανίδα γυναίκα μου, με εφτά χρόνια μαχητικής
συμμετοχής στον αντιδικτατορικό αγώνα και εγγονή Γερμανού αντιφασίστα
που μαρτύρησε στο Μπούχενβαλντ!
Αναρωτιέμαι αν κατανοούν ποια
ιδεολογία υπηρετούν όσοι –λίγοι ευτυχώς- επιλέγουν σήμερα ως "αριστερό"
τρόπο άσκησης δημοσιογραφίας και πολιτικής το διαχωρισμό των ανθρώπων με
βάση το αίμα που τρέχει στις φλέβες τους και τη στρεβλή χρήση του
στίχου "τώρα τι λες"...
Ο κ. Γιώργος Τσιάκαλος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδαγωγικής ΑΠΘ. Από τους σημαντικούς ανθρώπους, που είχα την τύχη να γνωρίσω στα χρόνια της Σαλονίκης.
πηγή: εφημερίδα Αγγελιοφόρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου