Μαρίνα Σπανάκη, "Κύκλος γραφής", Μόλλυ Μπλουμ...

Επίκαιρα όσο ποτέ είναι τα μηνύματα που στέλνει ο Ιρλανδός συγγραφέας, James Joyce, με το έργο του «Οδυσσέας», που γράφτηκε πριν 93 χρόνια. Η θεατρική ομάδα «Κύκλος Γραφής» ανεβάζει το θεατρικό μονόλογο «Μόλλυ Μπλουμ», απόσπασμα από το 18ο κεφάλαιο του έργου. 

Η παράσταση παρουσιάζεται σε επιλογή, μετάφραση κειμένου και σκηνοθεσία της Μαρίνας Σπανάκη, την ερχόμενη Δευτέρα 9 και την Τρίτη 10 Φεβρουαρίου στις 9 το βράδυ στο Θεατρικό Σταθμό Ηρακλείου. 

Η κ. Σπανάκη μιλά  για τον «Οδυσσέα», την παράσταση και τη σχέση των Ηρακλειωτών με το θέατρο.

Γιατί επιλέξατε να ανεβάσετε τον συγκεκριμένο θεατρικό μονόλογο;

«Η επιλογή ενός θεατρικού κειμένου ή έργου για την τοποθέτησή του στη σκηνή δεν είναι ούτε απλή αλλά ούτε και εύκολη υπόθεση. Κατά τη γνώμη μου έχει άμεση σχέση με την πορεία μας στη ζωή, τις προσωπικές μας εμπειρίες, τις γνώσεις και τη γνώση που έχουμε αποκομίσει προχωρώντας. Προσωπικά, αγαπώ πολύ τον James Joyce και το έργο του, τον James Joyce που δημιουργεί πέρα από συμβιβασμούς και συνθηκολογήσεις, και που οδήγησε τη λογοτεχνία και τη γλώσσα της εποχής του στα άκρα. Πάντα ήθελα να κάνω κάτι από τον Joyce και όταν ο φίλος μου ο σκηνοθέτης, Martin Scharnhorst, μου πρότεινε να κάνω τη Μόλλυ από τον Οδυσσέα ένιωσα πως είχε φτάσει το πλήρωμα του χρόνου. Μπροστά στον Οδυσσέα του Joyce μόνο δέος μπορεί να νοιώσει κανείς. Μου αρέσει εξάλλου και ο παραλληλισμός του Οδυσσέα με τον δικό μας Οδυσσέα του Ομήρου. Η «ΜΟΛΛΥ ΜΠΛΟΥΜ» είναι μια γυναίκα που με εντυπωσιάζει με την ξέχωρη για την εποχή ψυχοσύνθεσή της, τη στάση της και τη θέση που παίρνει απέναντι στα πράγματα. Οι σκέψεις και οι δράσεις της δεν διαφέρουν από αυτές της γυναίκας του σήμερα. Ήθελα λοιπόν να το δείξω αυτό, ό,τι δηλαδή τα χρόνια περνούν μα εμείς οι άνθρωποι δεν αλλάζουμε, είμαστε το ίδιο μικροί μα και το ίδιο σπουδαίοι, πονάμε, αγωνιούμε, αγωνιζόμαστε, ερωτευόμαστε, μοιχεύουμε, νιώθουμε τρυφερά κι αγαπάμε τη φύση, την ομορφιά, το θείο και τη ζωή, φοβόμαστε το θάνατο και το τέλος με τον ίδιο τρόπο ανά τους αιώνες.»

Το έργο «Οδυσσέας» του James Joyce είχε αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό, όταν κυκλοφόρησε πριν 93 χρόνια. Τι έχει αλλάξει μέχρι σήμερα;

«Πολλοί είναι εκείνοι που το αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό ακόμα και σήμερα, μετά από 93 χρόνια, όπως λέτε. Δεν είναι το πιο εύληπτο των έργων τέχνης, γιατί για μένα πρόκειται για ένα λογοτεχνικό έργο τέχνης, και απαιτεί μεγάλη υπομονή κι επιμονή για να αφεθείς και να παρασυρθείς από το ρυάκι του. Απαιτούνται βοηθήματα για να ενημερωθείς για τις διάφορες αναφορές του σε γεγονότα τα οποία βίωσε ο Joyce στο Δουβλίνο της εποχής του ώστε να λύσεις τους γρίφους του πυκνογραμμένου κειμένου και στη συνέχεια να αφεθείς να αναγνώσεις, δίχως να κρίνεις και να προσπαθείς να εξηγήσεις αλλά μονάχα να απολαύσεις τη γραφή. Ακόμα όμως κι αν κάποιοι άνθρωποι προσπάθησαν μα δεν τα κατάφεραν να διαβάσουν το έργο του Joyce, ούτως ή άλλως όπως λέει και ο T.S. Elliot όλοι μας τον έχουμε διαβάσει έμμεσα γιατί όλοι οι μετέπειτα συγγραφείς έχουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο επηρεαστεί από αυτόν. Από τότε, που πρωτο-εκδόθηκε το βιβλίο, έπειτα από πολλές περιπέτειες, σίγουρα έχουν αλλάξει πολλά που αφορούν στις κοινωνικο-πολιτικές δομές του κόσμου μας, η λογοτεχνία έχει κάνει μεγάλα βήματα μπροστά, όμως έχω την αίσθηση πως κατά κάποιο τρόπο υπάρχει και μια επανάληψη ιδεών, σκέψεων, γραφής, δράσεων από τότε ως τώρα. Ίσως η νεωτερικότητα στη χρήση της γλώσσας τότε και της γραφής που χρησιμοποίησε τη «ροή της συνείδησης» ή αλλιώς «εσωτερικού μονολόγου» τότε, τώρα να φαντάζει ως ένα ιδιότυπο μνημείο νεωτερικότητας, είναι βέβαιο όμως ότι διαβάζεται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο νεωτερικό έργο με τη σημειωτική έννοια του όρου».

Ποια είναι η σχέση των Ηρακλειωτών με το θέατρο, ιδιαίτερα τα χρόνια της κρίσης;

«Θεωρώ πως η σχέση των Ηρακλειωτών με το θέατρο είναι πολύ καλή. Έχω την αίσθηση πως διψούν πολύ για θέατρο πράγμα που μας «επιβαρύνει», εμάς που το υπηρετούμε, με μια μεγάλη ευθύνη απέναντί τους. Εννοώ πως πρέπει να φροντίζουμε ιδιαίτερα την ποιότητα των θεατρικών έργων που ανεβάζουμε. Μέλημά μας πρέπει να είναι το ανέβασμα του θεατρικού πήχη όλο και πιο ψηλά και να έχουμε όλο και περισσότερες και μεγαλύτερες απαιτήσεις από τον εαυτό μας ώστε όχι μόνο να μην προδίδουμε με κανέναν τρόπο τη νοημοσύνη του κοινού μας μα να φροντίζουμε να αλληλοπαρασυρόμαστε με αυτό, τόσο στη νοητική όσο και στην πνευματική ανάταση και ανάπτυξη μας. Τώρα, όσον αφορά στο ηρακλειώτικο κοινό στις ημέρες κρίσης, σίγουρα έχει σε ένα βαθμό επηρεαστεί η προσέλευσή του στο θέατρο αν και έχω να πω πως, κατανοώντας τη δυσκολία, οι τιμές των εισιτηρίων έχουν μειωθεί πάρα πολύ. Πάντως δεν μπορώ να πω, όποτε πάω στο θέατρο ή και στη δική μου παράσταση, οι αίθουσες είναι γεμάτες, παρατήρηση που με χαροποιεί ιδιαίτερα και μου δίνει κουράγιο να συνεχίσω την καλλιτεχνική μου προσπάθεια κατά το καλύτερο δυνατόν». 

Μιλήστε μας για την ομάδα «Κύκλος Γραφής».

«Η θεατρική ομάδα «ΚΥΚΛΟΣ ΓΡΑΦΗΣ» συμπληρώνει φέτος 12 χρόνια λειτουργίας. Ξεκινήσαμε το 2003 με πολύ πείσμα και κουράγιο κι ας ήταν και με πενιχρά οικονομικά μέσα να προσφέρουμε μέσα από το θέατρο ό,τι καλύτερο μπορούσαμε στον τόπο μας, με την αλήθεια μας, που ποτέ ως τώρα δεν προδώσαμε, και με μεγάλο σεβασμό προς τους θεατές μας. Ήταν ως τώρα για μας η πορεία μας μέσα από την ομάδα ένα ταξίδι ενδοσκόπησης, αυτογνωσίας, έρευνας, πειραματισμού. Στη συνέχεια, ό, τι ανακαλύψαμε μέσα από τις προσπάθειές μας προσπαθήσαμε να το κοινωνήσουμε και στο κοινό μας. Το ίδιο φιλοδοξούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε τοποθετώντας τον πήχη ,όπως είπα και πρότερα, όλο και πιο ψηλά. Κι ελπίζουμε όλο και περισσότερα να ανακαλύπτουμε κι όλο και περισσότερα να μοιραζόμαστε με το κοινό μας. Έχουμε λοιπόν ανεβάσει διάφορες παραστάσεις, performances, θέατρο δρόμου, θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς, έχουμε πάρει μέρος σε φεστιβάλ του εξωτερικού και φιλοδοξούμε στη συνέχεια να κάνουμε ακόμα περισσότερα πράγματα.»

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

«Προς το παρόν σχεδιάζουμε να ανεβάσουμε τη «ΜΟΛΛΥ ΜΠΛΟΥΜ» αρκετές ακόμα φορές. Ετοιμάζεται να ανέβει στην Αθήνα από τις 24 Φεβρουαρίου και κάθε Δευτερότριτο ως το τέλος Μαρτίου στο Θέατρο «ΜΠΙΠ» της Χριστίνας Χριστοφή, στην Κυψέλη κι έπειτα φιλοδοξεί να πάει στην Πάτρα , τη Θεσσαλονίκη και την Ξάνθη. Ωστόσο υπάρχουν και κάποιες σκέψεις για καινούρια εγχειρήματα αλλά είναι ακόμα πολύ νωρίς για να τα ανακοινώσουμε. Πάντως μόλις αρχίσουν να υλοποιούνται θα το μάθετε πάραυτα.» 

Η σκηνοθέτις

Η Μαρίνα Σπανάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης όπου και ολοκλήρωσε τις βασικές της σπουδές (δημοτικό σχολείο, γυμνάσιο και λύκειο). Στη συνέχεια σπούδασε Ιταλική γλώσσα και λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο της Περούτζια στην Ιταλία. Αφού ολοκλήρωσε εδώ τις σπουδές της πήγε στο Λονδίνο όπου σπούδασε Αγγλική Λογοτεχνία στο Polytechnic of Central London και στη συνέχεια θέατρο (υποκριτική και σκηνοθεσία) στο Morley college Theatre school και στην Academy Drama school στο Λονδίνο. Εργάστηκε στο Theatro Technic, Kings Head Theatre, Whitechapel Theatre κ.α. στο Λονδίνο. Επίσης έπαιξε στην κινηματογραφική ταινία μεγάλου μήκους «Η ΦΥΛΗ» του Terry Foster. To 2010 ολοκλήρωσε επίσης τις σπουδές της στη μετάφραση στη Σχολή Μεταφραστών στην Αθήνα.

Το 1993 επέστρεψε στην Αθήνα όπου ξεκίνησε την καριέρα της στο θέατρο Λήδρα και συνεργάστηκε με το Λευκό θέατρο της Αλεξάνδρας Παπαγεωργίου στις διάφορες παραγωγές της ομάδας όπως «Ηλέκτρα», «Wakefield», «Το Λουτρό», κ.α., συνεργάστηκε επίσης με την «εστία θεάτρου ΕΡΙΝΕΩΣ» και τον Γιάννη Τράντα στην παραγωγή του θεατρικού έργου «Προμηθέας Δεσμώτης» που ανέβηκε στο Ηρώδειο στα πλαίσια της τελετής έναρξης της European I.H.P.B.A Congress “Athens ‘95”. Συμμετείχε σε βραδιές ποίησης που διοργάνωσε το λογοτεχνικό περιοδικό “Oμπρέλα” και ο εκδότης του Μάκης Αποστολάτος και θεατροποίησε και παρουσίασε ποιητικές συλλογές όπως την ποιητική συλλογή του Μιχάλη Αγγελάκη «ΕΝ ΠΛΩ ΠΑΡΑΛΛΗΡΗΜΑ» στην gallery Πιερίδη κ.α.

Στην Κρήτη επέστρεψε το 2001 θέλοντας να καταθέσει τις γνώσεις της και να δημιουργήσει στην πατρίδα της. Ίδρυσε το σωματείο Θεατρική Ομάδα «ΚΥΚΛΟΣ ΓΡΑΦΗΣ» καθώς επίσης και το θεατρικό εργαστήρι για ενήλικες, και για μία διετία για παιδιά, της ομάδας. Έχει ανεβάσει σε σκηνοθεσία της και με τη συμμετοχή της σε κάποιες από τις παραγωγές, «ΤΙΠΟΤΑ» επιλογές κειμένων από τον Σάμιουελ Μπέκετ , «ΞΑΝΑ ΚΑΙ ΞΑΝΑ» βασισμένο στο «Λήθη και άλλοι τέσσερις μονόλογοι» του Δημήτρη Δημητριάδη, «13 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΣΠΟΥΔΕΣ ΥΠΟΔΟΥΛΩΣΗΣ» του Χάουαρντ Μπάρκερ, έπαιξε στο θεατρικό έργο «ΗΜΕΡΑ ΤΡΕΛΛΑΣ», σε διασκευή δική της και σκηνοθεσία Martin Scharnhorst, βασισμένο στο φιλοσοφικό κείμενο του Μωρίς Μπλανσώ «Η τρέλλα της ημέρας», κ.α.

Η παράσταση

Αλλά ποια είναι στ’ αλήθεια η Μόλλυ; Είναι η γυναίκα εκείνη με τσαγανό που με τον εσωτερικό μονόλογό της κάνει να μιλήσουν δια του στόματός της όλες οι γυναίκες; Είναι εκείνη που ποθεί, που ονειρεύεται, που απογοητεύεται, που ελπίζει; Είναι εκείνη που δεν κατακρίνει τη μοιχεία αφού θαρρεί πως είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο; Είναι εκείνο το τρυφερό πλάσμα που αγαπάει και αγκαλιάζει τη νιότη, τα λουλούδια τη μουσική, το τραγούδι; Είναι η Μόλλυ που μονολογεί κι ανυψώνει την καθημερινότητά της στο επίπεδο της ποίησης, που λέει Ναι στη ζωή, στην ομορφιά και στον έρωτα;….

Παίζει η Μαρίνα Σπανάκη, τη σκηνογραφία και το μακιγιάζ ανέλαβε ο Εμμανουήλ Σπανάκης, η μουσική σύνθεση είναι του Σωτήρη Αλεξάκη, τα κοστούμια της Ντεσισλάβα Τοπάλοβα. Βοηθός σκηνοθέτη, υπεύθυνος για τους φωτισμούς και τεχνικός σκηνής είναι ο Κωνσταντίνος Ζαϊμάκης, η αφίσα και το πρόγραμμα είναι του Δημήτρη Παναγιωτάκη. Η φωτογραφία που χρησιμοποιείται στην αφίσα και το πρόγραμμα της παράστασης είναι έργο της ζωγράφου Βαβλίτου Κατερίνας από τη σειρά των έργων της «Ιχνηλασίες ψυχής».

Πηγή: εφημερίδα Η ΠΑΤΡΙΣ [συνέντευξη της Μαρίνας Σπανάκη στην κ. Κατερίνα Μυλωνά]