"Επειγόμαστε για πυροσβέστες, οι εισαγγελείς μπορούν να περιμένουν"

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Αντώνη Ανηψητάκη 

στην Άννα Μετζογιαννάκη για την εφημερίδα ΑΝΑΤΟΛΗ

Ε. Ο επικεφαλής της ΜΙΑ ΚΡΗΤΗ πως είναι; Πως πάει το ταξίδι Αντώνη;

Α. Ζορίζομαι κι εγώ, όπως οι περισσότεροι μέσα σε αυτήν την παρατεταμένη τρικυμία. Προσπαθώ να ανιχνεύσω μια σωστή γραμμή πλεύσης για τη βαρκούλα μας. Σε αντίθεση με ό,τι υπονοεί η φράση "εδώ καράβια χάνονται ..." πιστεύω πως αξίζει γενικότερα τον κόπο να προσπαθεί ο καθένας στο χώρο του να κάνει το καλύτερο, δε σώζει μόνο την ψυχή του.

Ε. Μιλάς με τον κόσμο, τους ψηφοφόρους σου. Τι αφουγκράζεσαι;

Α. Το ίδιο λέω με διάφορες παραλλαγές, πως τα χάλια μας είναι πολύ μεγάλα και δεν ξεπερνιούνται με οριακές πλειοψηφίες, απαιτείται ευρύτερη συνεννόηση, πως το συνειδητοποιούμε πολύ αργά, πως σαπίζουμε πιο γρήγορα απ´ ότι ωριμάζουμε. Εμείς προσπαθούμε γι' αυτή τη συνεννόηση μέσα στο ΠΣ, αλλά και σε κάθε ευκαιρία. Έχουμε ρίξει τις λέξεις σφαίρες στο πηγάδι, δεν απαξιώνουμε πρόσωπα, αναζητούμε συγκλίσεις με λογισμό και μ´ όνειρο για να σβήσουμε τις πολλαπλές πυρκαγιές που μαίνονται. Επειγόμαστε για πυροσβέστες, οι εισαγγελείς μπορούν να περιμένουν.

Ε. Τι γίνεται στην Περιφέρεια;

Α. Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, απέχει πολύ από το να είναι μια τοπική κυβέρνηση, όπως συμβαίνει αλλού. Για να το κατακτήσει αυτό πρέπει να συμπεριφέρεται ως να είχε τις αρμοδιότητες, να μην λέει "δεν είναι δική μου δουλειά μου αυτό", τεκμηριώνοντας πως μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τα πράγματα κι έτσι να κατακτήσει και τους πόρους και τις αρμοδιότητες που της λείπουν.

Ε. Ξεκινάει μια νέα τουριστική σεζόν; Γίνεται κάτι γι' αυτό; Κάποια προβολή;

Α. Η Αιρετή Περιφέρεια προσπαθεί να βοηθήσει τον τουρισμό. Συμμετέχει σε εκθέσεις, κάνει ελκυστικά σποτάκια, δείχνοντας άλλοτε τα υπέροχα τοπία του νησιού και άλλοτε spa σε πολυτελή ξενοδοχεία. Η διαφήμιση είναι σημαντική, αλλά αφορά μια εξωραϊσμένη εικόνα, όχι πραγματική. Η τουριστική πολιτική όμως είναι κάτι άλλο, ιεραρχεί και λύνει τα πραγματικά προβλήματα έχοντας όραμα και σχέδιο και ως τέτοια δεν υπάρχει. Η Κρήτη δεν είναι προνομιούχο οικόπεδο προς πώληση, είναι η πολιτισμική και οικολογική κιβωτός τριών ηπείρων. Πρέπει να αναδείξουμε την κρητική φύση ξανά ως τροφό, δασκάλα, μούσα, ως ένα μοναδικό cultural landscape. Για να κάνω κι εγώ το διαφημιστή θα πρότεινα το "ReCREaTE i-Crete", αναζητώντας την ιδεατή Κρήτη, που ως τουριστικός προορισμός θα γίνονταν δημοφιλής μόδα για τους ευαίσθητους της γης, πιο χρήσιμη από το iPhone και το iPad. Τέτοια gadgets θα μπορούσε να τα εντάξει κάλλιστα στο σκοπό της με κατάλληλες εφαρμογές, όπως πχ κάνει το ΔΙΑΖΩΜΑ του Σταύρου Μπένου. Η Κρήτη προσφέρεται ιδιαίτερα σήμερα, ως προνομιακός τόπος για να αναβαπτίσει το σύγχρονο ευαίσθητο πολίτη του κόσμου σε ένα ευ ζην, που θα αποσυνδέει την ευτυχία από την κατανάλωση. Πρέπει να βάλουμε τα δικά μας αστέρια στον τουρισμό, να ενισχύουμε εκείνες τις μονάδες που "υιοθετούν" και συμβάλουν στην ανάδειξη των μοναδικών μας θέλγητρων, ανασκαφές, μονοπάτια, φαράγγια, σπήλαια κλπ. Τις μονάδες που συμβάλλουν να γνωρίσει ο επισκέπτης την Κρήτη και όχι αυτές που τον κρατούν κλεισμένο και τελικά δεν καταλαβαίνει αν ήρθε στη Μαγιόρκα, στη Ρόδο ή στην Κρήτη. Τις υπάρχουσες μονάδες πρέπει επίσης να τις βοηθήσουμε να εκσυγχρονιστούν, να εξοικονομούν πόρους, νερό, ενέργεια, ανακύκλωση, να υπάρξουν κίνητρα για να καταναλώνουν τοπικά ποιοτικά προϊόντα.

Ε. Για το περιβάλλον γίνεται κάτι σημαντικό; Οι ξένοι, οι επισκέπτες μας θεωρούν ότι δεν το προσέχουμε.

Α. Έχουν δίκιο. Πουλάμε περιβάλλον, φυσικό και πολιτισμικό και την ίδια ώρα το υποβαθμίζουμε. Συχνά αντιμετωπίζουμε αρχαιότητες και περιοχές natura ως εμπόδιο για μια χυδαία ανάπτυξη που τις τελευταίες δεκαετίες γέμισε ουλές το τοπίο. Ίσως πρέπει να επαναφέρουμε το παλιομοδίτικο μάθημα της Πατριδογνωσίας για να μάθουμε και να αγαπήσουμε τον τόπο μας από μικροί. Οι μεγαλύτεροι πολλά θα διδαχτούμε αν δούμε την Κρήτη με τα μάτια των ξένων φίλων της. Πρέπει να συλλέγουμε και να επεξεργαζόμαστε σοβαρά τις παρατηρήσεις τους, ιδιαίτερα από τους πολλούς ξένους που διάλεξαν ως δεύτερη πατρίδα τους την Κρήτη, μένουν στα χωριά μας ή γύρω από αυτά όχι μόνο 12 μήνες αλλά μόνιμα, επισκευάζοντας με σεβασμό παλιά σπίτια ή χτίζοντας νέα έχοντας ένα δημιουργικό πάρε δώσε με τους ντόπιους. Ήδη πρότεινα κι έγινε δεκτό στην Περιφέρεια, να συλλέξουμε τις μαρτυρίες (testimonials) τους και γύρω απ' αυτές να χτίσουμε μια αποτελεσματική διαφήμιση, αλλά και να σκεφτούμε τα παράπονα τους για να διορθωθούμε. Κυρίως όμως πρέπει να περιορίσουμε δραστικά την εκτός οικισμών δόμηση, τα γκέτο πολυτελείας στις ακτές, τα τεχνητά τουριστικά χωριά και αντίθετα να ενισχύσουμε την εντός οικισμών δόμηση, συντάσσοντας κατά προτεραιότητα το κτηματολόγιο των οικισμών, αξιοποιώντας σχετικές μελέτες του ΤΕΕ που μένουν στα συρτάρια, ολοκληρώνοντας βαλτωμένες πολεοδομικές μελέτες και υποδομές, επενδύοντας στο γρήγορο internet, διευκολύνοντας όσους θέλουν να τηλεεργάζονται δίπλα σε αρχαίες πέτρες μυρίζοντας θυμάρι. Με τέτοιες επιλογές ενισχύουμε και την οικονομία και προστατεύουμε το περιβάλλον.

Ε. Για την παραγωγή της Κρήτης, το λάδι, το κρασί γίνεται κάποια καμπάνια;

Α. Θεωρώ ότι στον πρωτογενή τομέα η Περιφέρεια ευτύχησε να έχει επικεφαλής μια γυναίκα με όραμα, με μέθοδο, με πείσμα, την αντιπεριφερειάρχη Θεανώ Βρέντζου. Τελευταία πρωτοβουλία της επέφερε της αλλαγή της νομοθεσίας που διευκολύνει την πιστοποίηση και κατανάλωση των Κρητικών προϊόντων στα ξενοδοχεία της Κρήτης. Είναι λογικό πριν κερδίσουμε τις ξένες αγορές με τα προϊόντα μας να κερδίσουμε εδώ τους τουρίστες, να τα δοκιμάσουν, να τα αγαπήσουν για να τα αναζητήσουν και μετά, όταν επιστρέψουν στις χώρες τους. Τα πράγματα όμως είναι δύσκολα και οι παθογένειες πολλές. Κάποτε η Κρήτη έτρεφε τον εαυτό της και έστελνε τα προϊόντα της και παραέξω, στα νησιά, στην ηπειρωτική Ελλάδα, στο εξωτερικό. Σήμερα εισάγει τα περισσότερα. Η Κρήτη προσφέρεται για την παραγωγή ποιοτικών αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Η Περιφέρεια συμβάλλει στο χτίσιμο ενός ισχυρού κρητικού σήματος που θα πιστοποιεί την ποιότητα των Κρητικών προϊόντων και θα βοηθάει την είσοδό τους στις αγορές. Στο δικό μας όραμα εντάσσεται η διεύρυνση αυτού του σήματος με ένα πρωτοποριακό κοκκινοπράσινο δείκτη που θα μαρτυρεί αξιόπιστα επιπλέον την μέριμνα για την προστασία τόσο του περιβάλλοντος όσο και του εργαζόμενου που επιδείχτηκε κατά την παραγωγή του προϊόντος.

Ε. Ο παραμελημένος μας Νομός θα συνεχίσει έτσι; Υπάρχουν χρήματα για έργα;

Α. Στην ερώτησή σου βρίσκω να ενυπάρχει μια νοητική νάρκη που οδηγεί στη λάθος απάντηση. Αναφέρομαι στο "παραμελημένος". Ας μη ψάχνουμε μακριά από μας τους κακούς που μας παραμελούν κι ας εστιάσουμε στην αδυναμία εσωτερικής συνεννόησης που έχει μετατρέψει την μοναδική αποκέντρωση του νομού, με τους τρεις ισοδύναμους πόλους, σε κατάρα. Ας μας ενώσουν οι πληγές μας, Αθερινόλακκος, Βραχάσι, Μακρυγιαλός, πανεπιστημιακές σχολές, αεροδρόμιο, δρόμος, νοσοκομεία και ας συνεννοηθούμε επί τέλους σε μια προγραμματική ενότητα τεκμηριωμένων στόχων τουλάχιστον δεκαετίας. Η αντιπεριφερειάρχης Πελίνα Πετράκη είπε ότι θα πάρει σχετική πρωτοβουλία. Όλοι πρέπει να συμβάλουν, αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση, και η δόξα συνακόλουθα, πέφτει στην πρωτεύουσα πόλη του Νομού, τον Άγιο. Ό Άγιος δεν πρέπει να επιχειρεί να μοιάσει, στο Ηράκλειο, στο Ρέθυμνο και στα Χανιά, αλλά πρέπει να πρωταγωνιστήσει σε αυτή την προγραμματική συνεννόηση που θα αναδείξει ως ευλογία την αποκέντρωση του νομού μας για μια πίτα πιο μεγάλη, πιο νόστιμη, πιο δίκαια μοιρασμένη. Ο τοπικισμός ενδημεί σε όλη την Κρήτη, εδώ όμως στο Λασίθι είναι πιο έντονος. Αν εδώ τον ξεπεράσουμε μπορούμε να εμπνεύσουμε συνολικά το συγκρητισμό. Όσο για τα χρήματα, ακόμα και την περίοδο των παχιών αγελάδων λίγα τα βρίσκαμε και διεκδικούσαμε περισσότερα. Πάντοτε συμπεριφερόμαστε ως φτωχοί και σπάταλοι. Παντού βλέπεις έργα ασύνδετα, ημιτελή, βαλτωμένα, κακοφτιαγμένα από την προφανή απουσία ελέγχου, συχνά άχρηστα και καμιά φορά βλαπτικά. Αναπολώ το προγραμματικό ήθος του παλιού κοινοτάρχη, που με ελάχιστα χρήματα και πολλή δουλειά των χωριανών, σε συνεννόηση μαζί τους, έβαζαν προτεραιότητες και έφτιαχναν, τη βρύση, το δρόμο, την πλατεία, την εκκλησιά τους. Σήμερα αυτό έχει χαθεί διαγκωνιζόμαστε για προγράμματα, αλλά πρόγραμμα δεν έχουμε.

Ε. Η επένδυση στο Τοπλού;

Α. Μια εταιρεία που δεν έχει φτιάξει ποτέ πουθενά τίποτα, αξιοποιώντας την απαράδεκτη νομοθεσία της κρίσης, που δίνει πλέον τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να χωροθετούν οι ίδιοι στο οικόπεδο τους αγνοώντας τι γίνεται στις διπλανές εκτάσεις, επανέρχονται μετά την απόρριψη από το ΣΤΕ των 5 χωριών, των 7000 κλινών και των 760 πισινών, χωροθετώντας 5 μικρότερα σύνθετα τουριστικά καταλύματα 2000 κλινών στις ίδιες θέσεις και ένα γκολφ. Πολλοί θεωρούν ότι αυτό είναι πιο ήπιο και πρέπει να γίνει αποδεκτό. Δεν συμμερίζομαι αυτή τη θέση γιατί θα είναι μόνο η αρχή για την αναντίστρεπτη αλλοίωση μιας μοναδικής περιοχής. Η περιοχή προσφέρεται για να γίνει πολιτιστικό και φυσιολατρικό πάρκο παγκόσμιας ακτινοβολίας, όπως μαρτυρούν 500 πανεπιστημιακοί από όλο τον κόσμο που συμμετείχαν στην έκκληση σωτηρίας της. Την έκκληση αυτή ξεκίνησαν στον Guardian ο μακαρίτης πλέον Oliver Rackham καθηγητής βοτανολόγος στο Κέμπριτζ και η Jennifer Moody καθηγήτρια αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, συγγραφείς του περίφημου βιβλίου, “η Δημιουργία του Κρητικού Τοπίου”. Η περιοχή μπορεί να γίνει ταυτόχρονα η Ολυμπία και η Δαδιά της Κρήτης προσφέροντας σημαντικότερα, μονιμότερα, ποιοτικότερα οφέλη για την τοπική κοινωνία και ευρύτερα.  Αντ’ αυτών οι περισσότεροι πετούν τη σκούφια τους για να χτίσουμε πάνω, δίπλα, τριγύρω από μοναδικές αρχαιότητες και για να ξεριζώσουμε τη μοναδική χλωρίδα για την οποία έστεψαν την περιοχή ως μέλος του δικτύου natura 2000 και να φυτέψουμε γκολφ. Αντί να αξιοποιούμε δηλαδή τα μοναδικά μας θέλγητρα τα καταστρέφουμε για να σκηνοθετήσουμε άλλα, εκτός τόπου και χρόνου. Ψάχνω το γιατί αυτής της στάσης και το βρίσκω στην έλλειψη μιας διπλής γνώσης. Η Ελληνική πολιτεία, κεντρική διοίκηση, αυτοδιοίκηση, κοινωνία, μεταπολιτευτικά παραπαίει ανάμεσα σε δυο άκρα σε ότι αφορά τη διαχείριση των κοινών μας πόρων, από τη μια στο “πάρ’ τα όλα κράτος” και από την άλλη στο “πάρ’ τα όλα ιδιώτη” που κυριαρχεί σήμερα. Το ενδιάμεσο πεδίο της συλλογικής αξιοποίησης των κοινών πόρων με πρωταγωνιστή τις τοπικές κοινωνίες και την αυτοδιοίκηση με εκπόνηση τοπικών διαχειριστικών σχεδίων (ΤΔΣ), είναι άγνωστο πεδίο. Μέσα στο πλαίσιο που θα ορίζουν τα ΤΔΣ θα υπάρχει χώρος βεβαίως και για τους ιδιώτες. Είναι όμως άλλο αυτό και άλλο το "παρ’ τα όλα ιδιώτη", φτιάξε τη νομοθεσία, πάρε γη, ύδωρ και κάνε ό,τι θες. Γι’ αυτό λοιπόν το πεδίο της επωφελούς αξιοποίησης των κοινών πόρων με τον έλεγχο των τοπικών κοινωνιών υπάρχει έλλειμμα γνώσης που προστίθεται στο έλλειμμα πατριδογνωσίας. Έτσι φτάνουμε να αντιμετωπίζουμε τη γη μας ως οικόπεδο προς εκποίηση. Αυτό λοιπόν το διπλό έλλειμα γνώσης προσπαθώ να καλύψω με ένα διεθνές συνέδριο για τις προστατευόμενες περιοχές. Να δείξουμε παραδείγματα, για το πως άλλες χώρες που είχαν αντίστοιχες περιοχές κατάφεραν να τις αναδείξουν και να τις προστατεύσουν προς όφελος του περιβάλλοντος και των τοπικών κοινωνιών. Το παλεύω από το 2009, το έχουν κάνει αποδεκτό το ΤΕΕ και το ΓΕΩΤΕΕ. Δυστυχώς το 2009 η Νομαρχία Λασιθίου το απέρριψε, αλλά επιτέλους σήμερα έχει γίνει αποδεκτό από την Περιφέρεια Κρήτης και έχει προσδιοριστεί για το Μάη του 2016. Ο αρχικός σχεδιασμός είναι να γίνει στη Σητεία, αν οι φορείς της κοινωνίας το θέλουν, άλλως θα γίνει σε άλλο μέρος της Κρήτης. Θα πρόκειται για ένα έγκυρο ανοιχτό συνέδριο γνώσης, ανταλλαγής ιδεών, δημοκρατικής παράθεσης και αντιπαράθεσης παραδειγμάτων που είμαι σίγουρος πως θα αποβεί πολλαπλώς χρήσιμο.

Ε. Αντώνη, πως θα πάει μπροστά η όμορφη χώρα μας; Βλέπω ότι αυτήν την κυβέρνηση δεν την αφήνουν να ορθοποδήσει, κυνήγι από παντού. Πιστεύεις ότι έχω άδικο;

Α. Αν επιχειρήσω μια αναλυτική απάντηση νομίζω πως θα την δεις μόνο εσύ γιατί κανένα μέσο δεν θα μας διάθεση τόσο χώρο. Σε παραπέμπω λοιπόν σε δυο άρθρα που δημοσιεύτηκαν και στην Ανατολή με τους εύγλωττους τίτλους “Οι λέξεις σφαίρες στο πηγάδι” και “Δεν ξέρω για τον κ. Σόιμπλε, εγώ τι θα δώσω”. Το ένα γράφτηκε λίγο πριν και το άλλο αμέσως μετά τις εκλογές. Κεντρική μου ιδέα είναι η εσωτερική συνεννόηση των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων και η εστίαση κατά προτεραιότητα στη διόρθωση των δικών μας λαθών. Επίσης από τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, ανοίγω κάθε πρωί στο facebook ένα καφενείο διαλόγου και σαν φαντάρος που περιμένει την απόλυση μετράω ανάποδα μέρες μέχρι τέλος αυτού του μήνα που εκπνέει η συμφωνία. Πρόκειται για ένα χρονικό των ημερών της περίφημης διαπραγμάτευσης, που πολλοί το βρίσκουν ενδιαφέρον και μου λένε να το δημοσιεύσω.

Ε. Μπορείς να μου δώσεις ένα δείγμα;

Α. Θα διαλέξω ένα μύθο που σκάρωσα, τον οποίο ο συνάδελφος μου στην Περιφέρεια, τον μετέφερε σε μια συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου. “Βρήκα το μύθο του Σισύφου σε νεότερη παραλλαγή που θυμίζει Ναστραντίν Χότζα. Πέντε χρόνια σου έλεγαν πως πρέπει να φας τον γάιδαρο. Στο τέλος των πέντε χρόνων σου είπαν πως έμεινε η ουρά. Σου είπαν όμως επίσης πως μπορείς να διαλέξεις. Θα φας την ουρά του γαϊδάρου ή αυτό το υπέροχο βόδι και σου έδειξαν μακριά στον ορίζοντα, ένα πράγματι ογκώδες ζώο που πλησίαζε. Επισπεύσθηκαν οι δημοκρατικές διαδικασίες, εκλογές, διαλέξαμε το βόδι, που το είχαμε ήδη αποκωδικοποιήσει σε λαχταριστές μπριτζόλες. Όπως όμως πλησίαζε το ζώο διαπιστώναμε ολοένα πως έμοιαζε λιγότερο με βόδι και περισσότερο με έναν ακόμη μεγαλύτερο γάιδαρο που έπρεπε να ξαναφάμε. Σημειώνω ότι η παραλλαγή αυτή του μύθου, απαντάται μόνο στην Ελλάδα, όπως έδειξαν σχετικές φιλολογικές έρευνες στην Ιρλανδία, στην Πορτογαλία και στην Κύπρο. Μόλις λοιπόν ο ογκώδης γάιδαρος κατέφθασε στη χώρα, μεγάλος καβγάς ξέσπασε μέσα στο λαό, γιατί μια μεγάλη μερίδα του επέμενε ότι δεν είναι γάιδαρος αλλά βόδι. Το θέμα τελικά λύθηκε με δημοψήφισμα. Δυστυχώς δεν είναι ακόμη γνωστό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Όμως αυτό δεν έχει και τόση σημασία γιατί εν τω μεταξύ το ζώο, το γάιδαρο δηλαδή, που κάποιοι το έλεγαν βόδι, συμφώνησαν να το πουλήσουν για να καλύψουν τα έξοδα του δημοψηφίσματος.”

Ε. Είσαι ένας άνθρωπος που αγαπάς τον τόπο μας. Τι μήνυμα θα ήθελες αυτή τη χρονική στιγμή να στείλεις στους Λασιθιώτες που θα μας διαβάσουν.

Α. Να συμβάλουμε στη Λασιθιώτικη συνεννόηση τώρα ξεπερνώντας τοπικισμούς. Ο γειτονικός τόπος δεν ειναι η αιτία των προβλημάτων μας, αλλά ο καλύτερος συνεργάτης για τη λύση τους.

Ο Αντώνης Ανηψητάκης είναι περιφερειακός σύμβουλος Κρήτης

Η ΑΝΑΤΟΛΗ είναι καθημερινή εφημερίδα του Λασιθίου

Οι φωτογραφίες και ο τίτλος είναι επιλογές του "τετραδίου"