Λόγος αναστάσιμος...

Πάνω στο δέντρο, πάνω στο μπόλι, πάνω στο πιο μικρό φυλλαράκι ενυπάρχει η γέννηση μιας νέας άνοιξης. Τούτη η μικρή φράση έχει ταυτιστεί με τον Αντώνη Ανηψητάκη. Ο  ίδιος καταθέτει το "βιογραφικό" του: 

Κλαδί-κλαδί/ το δέντρο του μύθου/ κατεβαίνω/ σε κάθε στάση/ παντοτινή πιστεύω/ τη φωλιά μου/ αδιόρθωτος μυθοποιός/ ακόμα/ και στο τελευταίο κλαδί/ πριν απ' το χώμα//

Κάθε φορά που τον "συναντώ" ανακαλύπτω ένα ακόμη κομμάτι της προσωπικότητάς του. Δημοσιεύω εδώ μια πρόσφατη συνέντευξή του. Κοινότυπο αλλά αξίζει... Λόγος αναστάσιμος. 

ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ:  Αγαπητέ Αντώνη, φαντάζομαι ότι μου επιτρέπεις ως συνάδελφοι Μηχανικοί ΕΜΠ να μιλούμε στον Ενικό. Θαυμάζω τη δουλειά που κάνεις (εγώ μάλλον είμαι υπέρ της Επένδυσης στο Τοπλού, αλλά δεν έχω παρωπίδες, μακάρι να με πείσεις και μακάρι να μας πείσεις όλους). Επίτρεψε μου να σου κάνω, καλοπροαίρετα τις ακόλουθες ερωτήσεις [...]

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΗΨΗΤΑΚΗΣ:  Αγαπητέ Νίκο, Σ’ ευχαριστώ για τις ερωτήσεις σου, που μου δίνουν την ευκαιρία να απαντήσω. Θα απαντήσω σε μια προς μια, παρότι κάποιες μάλλον επικαλύπτονται, αλλά θα ήθελα να σου εκθέσω αρχικά τη γενικότερη συνοπτική θεώρησή μου, το όραμά μου. Δεν αξίζει και δε συμφέρει στην Κρήτη να αντιμετωπίζεται ως οικόπεδο, αφού είναι η πολιτισμική και οικολογική κιβωτός τριών ηπείρων. Η αξία της κρητικής φύσης δεν σχετίζεται με την οικοπεδική της τιμή, αλλά με το ότι υπήρξε για αιώνες τροφός, δασκάλα, μούσα. Έθρεψε γενεές γενεών με ποιοτικά προϊόντα, έμαθε στον καλλιεργητή πως να κάνει τον ιδρώτα του ευ ζην, ενέπνευσε ποιητές …
Σήμερα έφτασε να εισάγει το μέγιστο ποσοστό της τροφής της, την ίδια στιγμή που εμείς οι ασεβείς κάτοικοί της πολλαπλασιάζουμε τις ουλές στο σώμα της, ενώ οι ποιητές της τείνουν να εκλείψουν μπερδεμένοι στους μονοδιάστατους αναπτυξιακούς δείκτες έχοντας ξεχάσει “του κύκλου τα γυρίσματα …”
Το μέλλον της Κρήτης συνυφαίνεται με την προσπάθεια να την αναδείξουμε ξανά ως τροφό, δασκάλα, μούσα, βωμό αναστοχασμού για το σύγχρονο άνθρωπο, ιδανικό τόπο για να μάθει πως αποσυνδέεται η ευτυχία από την κατανάλωση, πως αντιμετωπίζεται ο πειρασμός των ύβρεων με το μέτρο, πως να επαναορίσει την τεχνολογία όχι ως τρόπο κατάκτησης της φύσης, αλλά ως επανανακάλυψη της χαμένης ισορροπίας με αυτήν.
Για να τα πετύχει αυτά η Κρήτη δεν έχει ανάγκη να σκηνοθετεί θέλγητρα, όπως τα υδροβόρα γκολφ ή τα γκέτο πολυτελείας στις εναπομείνασες παρθένες παράλιες της, έχει ανάγκη να αναδείξει τα μοναδικά της θέλγητρα, αρχαιότητες και περιοχές natura, να ενσκήψει στην παράδοσή της για να κρατήσει τα ηθικά της στοιχεία και να απορρίψει την γραφικότητα, όπως έλεγε ο Μάνος Χατζηδάκης. Για να τα πετύχουμε αυτά πρέπει να της δώσουμε το σχέδιο, το μέτρο και το χάδι που της έχουμε στερήσει.

 
ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ: Αντώνη, εσύ ως Πολιτικός Μηχανικός, προσωπικά, δεν θα ήθελες να γίνονται τέτοια πράγματα, να χτίζονται Ξενοδοχεία να δουλεύετε κι εσείς, να κάνετε μελέτες, να αμείβεστε;

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΗΨΗΤΑΚΗΣ: Θα ήθελα να βγάζω το μεροκάματό μου χωρίς να προδίδω το όραμά μου. Αντί για την καταστροφική εκτός σχεδίου δόμηση, θα προτιμούσα η Πολιτεία μας, κεντρική και αυτοδιοικητική, να έβλεπε αυτό που η αβελτηρία της δεν την αφήνει να δει, το πόσοι ξένοι έχουν επιλέξει ως δεύτερη πατρίδα τους την Κρήτη, το πως με χίλιες δυσκολίες κατάφεραν να χτίσουν ένα σπίτι ή να αναστηλώσουν ένα ερείπιο, συχνά με περισσότερο μεράκι απ’ ότι εμείς, το πως ζουν πολλούς μήνες ή και μόνιμα εδώ, το πως συμβάλλουν πολύ περισσότερο στην τοπική οικονομία απ’ ότι τα all inclusive ή τα γκέτο πολυτέλειας. Όμως όταν δεν υπάρχει όραμα και σχέδιο, η “ιδεολογία” των αρχόντων μας εξαντλείται στο “έλα επενδυτή και ανάπτυξε μας, πάρε γη, ύδωρ, νερό, αέρα, πάρ’ τα όλα …”. Αυτή η λογική εν τέλει δε συμφέρει κανένα, δημιουργεί εγχειρήματα τύπου ΣοΕ και Λελάκη και λόγω της καταστρατήγησης του Συντάγματος και των νόμων καταπίπτει συνήθως στο ΣΤΕ, όπως έγινε με την πρώτη απόπειρα στο Τοπλού, αφήνοντας τραυματισμένη και διχασμένη την τοπική κοινωνία να τσακώνεται, αφήνοντας παράλληλα στο απυρόβλητο τον κύριο ένοχο, που είναι η απουσία σχεδίου οραματικής διαχείρισης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του τόπου μας. Αυτό το σχέδιο πρέπει να είναι το πρώτιστο καθήκον της αυτοδιοίκησης, μόνο που δεν γίνεται με μάζεμα υπογραφών, θέλει σοβαρή δουλειά, συζήτηση, απαιτεί δύσκολους προωθητικούς συμβιβασμούς.
Προσπαθώ αρκετά χρόνια, από το 2009, από την ημέρα που έγινε γνωστή η απόρριψη του προηγούμενου σχεδίου για τον Κάβο Σίδερο να οργανωθεί στη Σητεία ένα διεθνές συνέδριο για να συζητήσουμε εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης τέτοιων πλούσιων σε πολιτισμικό και οικολογικό βάρος περιοχών. Το συνέδριο υιοθετήθηκε από το Τεχνικό και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο της Κρήτης και από την Περιφέρεια Κρήτης. Δυστυχώς σκοταδιστικοί κύκλοι που δεν θέλουν την ενημέρωση του κόσμου πίεσαν την Περιφέρεια να υπαναχωρήσει και να ματαιώσουν, ελπίζω προς το παρόν, αυτό το συνέδριο που θα έδινε στην τοπική κοινωνία τροφή προβληματισμού ενώ ταυτόχρονα θα ήταν ευκαιρία για μια μοναδική προβολή του τόπου μας.

Το ότι το ΤΕΕ-ΤΑΚ και το ΓΕΩΤΕΕ στηρίζουν αυτό το συνέδριο αποδεικνύει πως ο επιστημονικός κόσμος της Κρήτης βλέπει το συμφέρον του σε μια τέτοια κατεύθυνση προστασίας των περιοχών natura και των μνημείων της Κρήτης και ταυτόχρονης προώθησης της εντός οικισμών δόμησης.

ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ:  Αναγνωρίζω ότι πράγματι ο πλανήτης Γη είναι επιβαρυμένος και η κατάσταση δεν πάει άλλο. Αν όμως εμείς δεν χτίζουμε ξενοδοχεία και δεν κάνουμε τεχνικά έργα στην Κρήτη και στην Ελλάδα, δεν είναι αρκετό. Την ίδια στιγμή ας πούμε οι Τούρκοι γεμίζουν τα παράλια της Τουρκίας με τεράστια 5-στερα και 4-στερα ξενοδοχεία. Άρα η ερώτηση μου είναι σε ένα Πλανήτη που είναι γεμάτος από κτίρια μαμούθ και τσιμεντουπόλεις μαμούθ (βλέπε ιδιαιτέρως Δυτικές Χώρες, Αραβικά Εμιράτα, Νοτιοανατολική Ασία) η επαρχία Σητείας πρέπει να κάνει πίσω και να θυσιαστεί αναπτυξιακά για να σωθεί ο Πλανήτης;

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΗΨΗΤΑΚΗΣ: Αν πιστεύουμε στα αλήθεια πως ο πλανήτης κινδυνεύει τότε είναι αυτοκτονικό να μιμούμαστε όσους επιδεινώνουν την κατάστασή του. Αντίθετα πρέπει έγκαιρα να προετοιμαστούμε για την αλλαγή των συνειδήσεων που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη και να δράσουμε για την προστασία του. Η Ελλάδα και η Κρήτη προσφέρονται για μια αλλαγή του κυρίαρχου καταστροφικού καταναλωτικού παραδείγματος, της αποσύνδεσης της ευτυχίας από την κατανάλωση, προσφέρονται γιατί μπορούν να δείξουν πως η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να βασίζεται σ’ ένα επιθυμητό “θέλω” και όχι σε αναγκαστικό “πρέπει”.  Όταν αλλού έχουν αρχίζει να γκρεμίζουν τέτοια κτίρια, συνειδητοποιώντας τη βλάβη που έχουν προκαλέσει, όπως πχ στις ισπανικές ακτές, εμείς γιατί να πρέπει να χτίζουμε καινούργια; Όταν, αντίθετα, σε τόπους με περισσότερη περιβαλλοντική ευαισθησία έχει δοθεί πρωτοφανής ώθηση στις αντίστοιχες τοπικές οικονομίες μέσα από τη σωστή διαχείριση των περιοχών natura  εμείς γιατί κωλυσιεργούμε να συστήσουμε φορείς διαχείρισης προκρίνοντας την οικοπεδοποίηση αυτών των περιοχών; Καμιά θυσία δεν θα υποστεί η Σητεία αν ακολουθήσει το δρόμο της ανάδειξης των φυσικών και πολιτισμικών της θησαυρών, κέρδος θα έχει από κάθε άποψη. Αντίθετα αν θυσιάσει αυτές τις περιοχές στο βωμό της χυδαίας ανάπτυξης, τα οφέλη της θα είναι μικρά, μονομερή και βραχυπρόθεσμα και σύντομα θα υπερκεραστούν από τις αρνητικές επιπτώσεις τους.
Όσον αφορά τα τεχνικά έργα, έχουμε εθιστεί στο μαγικά έργα που θα μας λύσουν τα προβλήματα. Τέτοια έργα δεν υπάρχουν. Το σπουδαιότερο έργο είναι η σωστή διαχείριση των πόρων. Διαγκωνιστήκαμε για προγράμματα αλλά πρόγραμμα δεν είχαμε, ούτε έχουμε, εθιστήκαμε στα εγκαίνια και στις κορδέλες και αμελήσαμε τη συντήρηση, οι προτεραιότητες και ο έλεγχος είναι άξιες εν ανεπάρκεια. Η Κρήτη έχει γεμίσει από ημιτελή, άχρηστα, υπερδιαστασιολογημένα έργα. 28 χρόνια τώρα από τα πρώτα ΜΟΠ του 1986 συμπεριφερόμαστε ως φτωχοί και σπάταλοι. Φτιάξαμε σχολεία χωρίς μαθητές, εξοπλίσαμε νοσοκομεία με πανάκριβα όργανα που δεν χρησιμοποιήσαμε, στα Μάταλα καταλήγει ο πιο φαρδύς δρόμος της Κρήτης, ενώ στο ΒΟΑΚ τα εικονοστάσια είναι περισσότερα από τα σήματα.  Στο όνομα μιας ηλίθιας απορροφητικότητας γίνονται ηλίθια έργα, με μελέτες του ποδαριού, συχνά βλαπτικά, για μια μέρα  τα καμαρώνουμε με το παραμύθι τους και χιλιάδες τα βρίζουμε με τις δυσκολίες που προκαλούν.

ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ: Με τη σημερινή κρίση πολλά επαγγέλματα περνούν δύσκολες στιγμές. Η οικοδομή έχει παγώσει πλήρως με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Μια πληθώρα επαγγελμάτων που σχετίζονται με τις οικοδομές έχουν υποστεί τις τρομακτικές συνέπειες (υδραυλικοί, σοβατζήδες, μαραγκοί, πλακατζήδες, ηλεκτρολόγοι, διακοσμητές, έμποροι, κτηματομεσίτες, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι κοκ). Την ίδια κατάρρευση λόγω κρίσης έχει υποστεί και ο κλάδος της οδοποιίας. Μήπως λοιπόν, δεδομένης αυτής της συγκυρίας, να αφήναμε, να επιτρέπαμε, ή έστω να ανεχόμαστε τέτοιες επενδύσεις στο Τοπλού, Φανερωμένη, Παπαδιόκαμπο προκειμένου να πάρουν μπρος όλα αυτά τα επαγγέλματα που προανέφερα;

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΗΨΗΤΑΚΗΣ:  Ανέφερα ήδη το όφελος που θα προέκυπτε από την εντός οικισμών δόμηση, που θα τόνωνε την υπαρκτή αγορά των ξένων που θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα για να χαρούν το κλίμα, τον τόπο αλλά και για να τηλεεργάζονται δίπλα σε αρχαίες πέτρες μυρίζοντας θυμάρι. Αν προωθούνταν κατά προτεραιότητα το κτηματολόγιο των οικισμών για να μην μπλέκει ο κάθε αγοραστής με χίλιους κληρονόμους και χίλιες υπηρεσίες, αν φτιάχνονταν σχολές τεχνητών για την παραδοσιακή δόμηση με τοπικά κατά προτίμηση υλικά, αν δημιουργούνταν οι στοιχειώδεις υποδομές των διαφόρων δικτύων και του διαδίκτυου στις πόλεις και στους οικισμούς μας, τότε χαράς ευαγγέλια για τους κλάδους που ρωτάτε. Αλλά όχι μόνο γι αυτούς, αλλά και για τους ασχολούμενους με τη βιολογική γεωργία, με τον αγροτουρισμό, με τον πολιτισμό. Αν ακόμα βάζαμε τα δικά μας αστέρια στον τουρισμό πριμοδοτώντας τους ξενοδόχους που επενδύουν στη φυσιολατρία και στον πολιτισμό, αναδεικνύοντας διαδρομές και μνημεία τότε μόνο κέρδος θα είχαμε, κέρδος επιμερισμένο σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. 

ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ:  Αντώνη μου,  τα έσοδα από την φορολόγηση αυτών των επενδύσεων δεν είναι καθόλου αμελητέα για τα κρατικά ταμεία. Μόλις ξεκινήσουν τα έργα, εάν ξεκινήσουν, θα τρέχουν πληρωμές μηχανικών, τεχνικών, εργατών, επαγγελματιών κλπ. Άθροισε λοιπόν ΦΠΑ και το φόρο Μισθωτών Υπηρεσιών.  Και όταν αρχίσουν να δουλεύουν αυτά τα ξενοδοχεία, γήπεδα γκολφ θα αρχίσει το κράτος να φορολογεί τις υπηρεσίες με το 23% ΦΠΑ και 33% στα κέρδη, συν άλλα 10% στα διανεμόμενα μερίσματα. Μήπως λοιπόν, δεδομένης αυτής της συγκυρίας, να αφήναμε, να επιτρέπαμε, ή έστω να ανεχόμαστε τέτοιες επενδύσεις στο Τοπλού, Φανερωμένη, Παπαδιόκαμπο προκειμένου να μπει ζεστό χρήμα στα κρατικά ταμεία;

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΗΨΗΤΑΚΗΣ: Εξήγησα ήδη γιατί μια άλλη πορεία θα ήταν πολλαπλώς επωφελέστερη για τον τόπο και για την τοπική κοινωνία. Στο συνέδριο που πρότεινα και ματαίωσαν αυτό θα μπορούσε να εκτιμηθεί καλύτερα με την ανάλυση συγκεκριμένων παραδειγμάτων, τι παίρνουν, τι αφήνουν.
Παρόλα αυτά, αν κάποιοι επιμένουν στα θέρετρα πολυτέλειας, στα  all inclusive και στα γκολφ, ας τα κάνουν εκτός μνημείων και περιοχών natura, ας αφήσουν ήσυχο το Τοπλού - Κάβο Σίδερο. Ήθελα να ήξερα τι λένε οι υποστηρικτές αυτού του έργου μετά και το δεύτερο γράμμα προς Έλληνα Πρωθυπουργό από το Παγκόσμιο αρχαιολογικό Κογκρέσο της 12-4-14. Θα επαναλάβουν άραγε το γελοίο επιχείρημα πως συνωμοτούν όλοι οι αρχαιολόγοι του πλανήτη για να μην αφήσουν τη Σητεία να αναπτυχθεί; Δεν το αποκλείω.

ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ: Οι ασφαλιστικές εισφορές επίσης από όλους αυτούς τους κλάδους των επαγγελμάτων θα είναι μια ισχυρή τονωτική ένεση για το ΙΚΑ, το ΤΣΜΕΔΕ το δικό μας, κλπ. Να μην τις αφήσουμε να μπούνε λοιπόν μέσα στα ασφαλιστικά ταμεία;

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΗΨΗΤΑΚΗΣ: Η κατεύθυνση που προτείνω θα ήταν επωφελέστερη και για τα ασφαλιστικά ταμεία, για τους λόγους που έχω ήδη εξηγήσει

ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ: Ευχαριστώ πολύ. Καλή Ανάσταση

ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΗΨΗΤΑΚΗΣ: Επίσης, Καλή Ανάσταση!

Πηγή  

σημείωση: η φωτογραφία του Αντώνη αλιεύτηκε από το δίκτυο και ο πίνακας του Μποκόρου επιλέχθηκε από το "τετράδιο εξόδου".