Τα Ποιήματα Α΄ και Β΄ (2 τόμοι)
Εκδόσεις Ίκαρος, Αθήνα 1993
Ο σημερινός σελιδοδείκτης είναι αφιερωμένος στην τακτική αναγνώστρια του "τετραδίου", Κατερίνα Κ.
Τα Ποιήματα Α΄ και Β΄ του Νίκου Καρούζου
γράφει ο Δημήτρης Παλάζης
Ο πρώτος τόμος των ποιητικών απάντων του
Νίκου Καρούζου (1926-1990), Τα Ποιήματα Α΄, καλύπτει την περίοδο
1961-1978 και περιλαμβάνει τις συλλογές: Ποιήματα, Η έλαφος των άστρων, Ο
Υπνόσακκος, Πενθήματα, Λευκοπλάστης για μικρές και μεγάλες αντινομίες,
Χορταριασμένα χάσματα, Απόγονος της νύχτας.
Ο δεύτερος τόμος, Τα
Ποιήματα Β΄, καλύπτει την περίοδο 1979-1990 και περιλαμβάνει τις
συλλογές: Δυνατότητες και χρήση της ομιλίας, Ο ζήλος του μη-σχετικού με
παροράματα, Μονολεκτισμοί και ολιγόλεκτα, Φαρέτριον, Αναμνηστική λήθη,
Αντισεισμικός τάφος, Συντήρηση ανελκυστήρων, Νεολιθική νυχτωδία στην
Κρονστάνδη, Ερυθρογράφος, Λογική μεγάλου σχήματος, Ευρέσεις από κυανό
κοβάλτιο.
Ο Νίκος Καρούζος, ποιητής της πρώτης
μεταπολεμικής γενιάς, παραπλανιέται στα βάθη της ύπαρξης με πλήρη
επίγνωση του θρυμματισμού των οραμάτων, της απουσίας τους, της
αναγκαστικής μόνωσης του ανθρώπου. Παρόλα αυτά αναζητά τον οραματισμό,
μέσα από μια μυσταγωγία της απόγνωσης, πάνω στην ρευστότητα των
θραυσμάτων οραμάτων που είδαν το φως της αποτυχίας. Ξεδιπλώνει ένα λόγο
λυρικό, τρυφερό, οργισμένο, ελλειπτικό, ένα μίγμα καθημερινού λόγου και
λόγιου, ένα λόγο που πάλλεται από το φως στο σκοτάδι, από το φιλοσοφικό
στοχασμό στη μυστικιστική προσέγγιση. Ο χρόνος και ο τόπος εναλλάσσονται
μέσα από μια διαλεχτική σχέση εγγύτητας και απόστασης, χρωματίζονται
απ’ τη διάπυρη ύλη του πάθους, της οργής, της υπαρξιακής έκρηξης.
Οι
στίχοι του κατακλύζονται από το θείο, τον έρωτα και το θάνατο, την
ταπείνωση, την απουσία, και βρίσκουν το δικό τους εναλλακτικό δρόμο σε
μια εποχή γεμάτη ξεφτισμένες ιδέες και λέξεις που έχουν μετατραπεί στην
σκιά τους. Ίσως γι’ αυτό ο ποιητής επιλέγει να περνά από εικόνες και
αποφθέγματα μεγάλης ακρίβειας σε παραληρηματικούς τόνους γεμάτους πάθος
και μελωδίες πόνου και στέρησης. Ή περνά από την καθημερινή, δήθεν
μικρής σημασίας πάλη της ζωής με το θάνατο στο Άγνωστο, στο Άρρητο, στο
Ασύλληπτο, εκείνο που μας διαφεύγει και ο ποιητής θέλει να μας κάνει να
το αισθανθούμε, να δούμε ότι υπάρχει, πασχίζοντας να διακρίνει το μεγάλο
μέσα στο μικρό, το ουσιώδες μέσα στο τετριμμένο.
Ο ποιητής συνομιλεί
με σημαίνοντα πρόσωπα του απώτατου παρελθόντος ώς το σήμερα. Η
ευρυμάθειά του και η ευφυΐα του είναι πρόδηλες και τις χρησιμοποιεί
κατάλληλα για να εμβαθύνει και να ενώσει στη βάση της την ανθρώπινη
Ιστορία. Η κριτική σου σαρκάζει και επιτίθεται εναντίον της αδράνειας,
του βολέματος και της παθητικότητας.
Μέσω της χρήσης του χρόνου, μέσα
από την ασύλληπτη φύση του, την αναγωγή από τον μικρό στον μεγάλο χρόνο
και το αντίστροφο, η ύπαρξη πραγματώνει τα συναρπαστικά μεν, αλλά
εφιαλτικά τις περισσότερες φορές ταξίδια. Ο άνθρωπος μετατρέπεται έτσι
κι αλλιώς σε «αυξανόμενο νεκρό», με τη «θλίψη του φθαρτού» εντός του.
Για
να συνταιριάξει ο Καρούζος τη ροϊκή φύση του χρόνου με την ακινησία του
Άρρητου βυθίζει στο παρόν μέλλον και παρελθόν, μετατρέποντάς το σε
απόλυτο, με τέτοια χρωματική ένταση που χαρακτηρίζει τη γραφή του. Το
απόλυτο παρόν ταυτοποιείται και ως μέτρο λύτρωσης από τον υπαρξιακό πόνο
του θνήσκειν.
Πηγή: critique.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου