Σαράντα χρόνια μεταπολίτευσης. Όρια στασιμότητας, προσδιορισμοί αλλαγών

Σαράντα χρόνια μεταπολίτευσης. Ποιοι παράγοντες καθήλωσαν την ελληνική κοινωνία; Ποιες είναι οι αιτίες της οικονομικής κατάρρευσης; Οι ευθύνες του πολιτικού προσωπικού, οι πολιτικές της στασιμότητας και ο σχεδιασμός των απαιτούμενων αλλαγών προσδιορίζονται στο άρθρο του κ. Γιώργου Ζερβάκη. Με σαφή προσανατολισμό σε "μια πιο ουσιαστική σχέση και προσήλωση πάνω στην αναγκαιότητα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης", στην επίπονη αλλά αναγκαία προσπάθεια ενίσχυσης  της  κοινωνικής συνοχής  και ανάπτυξης. [Αντώνης Ν.Χελιδώνης] 

γράφει ο Γιώργος Ζερβάκης

Από την μεταπολίτευση, την επάνοδο στο δημοκρατικό πολίτευμα που συνδέθηκε με την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, αφού προηγήθηκε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, τα χρόνια της προενταξιακής περιόδου στην ΕΟΚ, την διασύνδεση των οικονομικών και κοινωνικών παραμέτρων με τις Κοινοτικές δομές, διανύσαμε μια περίοδο 40 ετών. 

Με βασικά χαρακτηριστικά την πιο σταθερή δημοκρατική περίοδο που γνώρισε ποτέ η χώρα, την δημοκρατική εναλλαγή κυβερνήσεων, το μεγάλο επίτευγμα της ένταξης μας στην ευρωπαϊκή δημοκρατική οικογένεια, επιφέροντας σταδιακά ευρύτερες πολιτικές συγκλίσεις και την ύπαρξη ενός κοινωνικού-οικονομικού μοντέλου που είχε σαν αναφορικό σημείο το κράτος, με την στενότερη ή ευρύτερη έννοια του. 

Παρά την δέσμευση μας στις κατευθυντήριες γραμμές του κοινοτικού κεκτημένου, επιδείξαμε διαχρονικά, έντονα τα φαινόμενα της στασιμότητας, της αδράνειας, των καθυστερήσεων, σε συνδυασμό με μια στρεβλή δογματικά αντίληψη ως προς την ενεργητική συμμετοχή μας στους πολιτικούς και κοινωνικούς μηχανισμούς της Κοινότητας. Ειδικά στα πρώτα ενταξιακά χρόνια, στις σχέσεις μας με την Κοινότητα , σε πολιτικό επίπεδο επιδείξαμε μια παγερή αδιαφορία έως εχθρότητα την ώρα που στο κοινοτικό επίπεδο αναπτύσσονταν σημαντικές φιλοενοποιητικές πρωτοβουλίες, ενώ στο οικονομικό πεδίο αφεθήκαμε στην γιγαντιαία επέκταση του κράτους, προσκοληθήκαμε στην σαθρή προστασία του κρατικού παρεμβατικού χαρακτήρα.

Στην πολιτική μας σχέση με την Κοινότητα αρχίσαμε να δείχνουμε μεταστροφή από την αναγκαία εφαρμογή του σταθεροποιητικού προγράμματος του 1985 με τον Κώστα Σημίτη, μεταστροφή που έγινε πιο ουσιαστική στις αρχές της 10ετίας του ’90, όταν η τότε ελληνική κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις των διακυβερνητικών διασκέψεων για την μεταρρύθμιση των κοινοτικών συνθηκών που οδήγησαν στην Συνθήκη του Μάαστριχτ, πήρε σαφή θέση υπέρ της εμβάθυνσης του ενοποιητικού σχεδίου, συντασσόμενη με τις χώρες εκείνες που επιθυμούσαν την περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. 

Αυτή η μεταστροφή της ελληνικής θέσης, αποτυπώθηκε και στην κοινοβουλευτική διαδικασία επικύρωσης της νέας κοινοτικής συνθήκης, όπου παρά τις έντονες πολιτικές συγκρούσεις της εποχής, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ο ενιαίος τότε ΣΥΝ την υπερψήφισαν. Αυτή η πορεία, τουλάχιστον ως προς τα κυριότερα φιλοευρωπαϊκά κόμματα, αποτυπώθηκε και στην διαδικασία κύρωσης των επόμενων συνθηκών, εκείνων του Άμστερνταμ και της Λισαβόνας.

Όμως, ενώ στο πολιτικό επίπεδο επιδείχθηκε αυτή η ενίσχυση του ενοποιητικού προσανατολισμού, στο οικονομικό πεδίο λειτουργήσαμε στην κατεύθυνση της επέκτασης του κράτους, των ελλειμμάτων, της μη συμμόρφωσης μας με τις κατευθύνσεις της Ενιαίας Εσωτερικής Αγοράς, της πολιτικής ανταγωνισμού της Ε.Ε., δημιουργήσαμε αυτοδιοίκηση που αποδείχθηκε σήμερα ότι κινούνταν σε μια αντιπαραγωγική κατεύθυνση.

Η Ελλάδα πέτυχε με προσπάθειες και θυσίες την ενσωμάτωση της στους ευρωπαϊκούς και ατλαντικούς θεσμούς, ενισχύοντας την δημοκρατική ομαλότητα και σταθερότητα. Από δικά μας λάθη και αστοχίες, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μεγάλη οικονομική κρίση. 

Όμως, μπορέσαμε να προστατεύσουμε το ευρωπαϊκό μας κεκτημένο, τις διαχρονικές προσπάθειες σταθερής παρουσίας μας στους κοινοτικούς θεσμούς, στην ευρωζώνη, και αυτό έγινε με περισσότερες θυσίες. Μείναμε στον ευρωπαϊκό σκληρό πυρήνα, όταν στις Πλατείες συναθροίζονταν θύλακες κάθε είδους ακραίων αντιδημοκρατικών στοιχείων, όταν στην Βουλή ακούγονταν οι κραυγές για κατοχική κυβέρνηση, για προδότες, με τα ικριώματα να στήνονται προετοιμάζοντας την έλευση του νεοναζιστικού μορφώματος και την πολιτική μετατόπιση του πιο έξαλλου συντεχνιακού βαθέως κράτους. 

Ένα μίγμα λαϊκισμού, πολιτικού αυτισμού, παρωχημένου εθνοκεντρικού αταβισμού, αφήνοντας χώρο για τους υπερασπιστές του ναζισμού και της τρομοκρατίας, τραυμάτισε την ελληνική κοινωνία μέσα από την συνάντηση ύβρεων, βίας, πολιτικού τραμπουκισμού.

Πριν από 40 χρόνια, θεμελιώθηκε και παγιώθηκε η πιο σταθερή δημοκρατική περίοδος που γνώρισε ποτέ η χώρα. Και σε συνδυασμό με την επιτυχή προσπάθεια για την ευρωπαϊκή επιλογή, θα αποτελούν ακόμα και μετά από χρόνια ότι πιο σημαντικό κερδίσαμε σε αυτά τα χρόνια. Σε αυτά τα 40 χρόνια όμως, δεν μπορέσαμε να εγκαταλείψουμε πρακτικές που δημιούργησαν παθογένειες και στρεβλώσεις, που ακόμα και σήμερα χαρακτηρίζουν πολιτικές δυνάμεις, που πίσω από αυτές κινούνται πολιτικές φιγούρες που αρνούνται να δουν την πραγματικότητα, που δεν διστάζουν να εκφράζουν μοντέλα οπισθοδρόμησης, αποτελώντας κίνδυνο για την ίδια την συμμετοχή μας στην προσπάθεια της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Αυτά ήταν και είναι τα όρια της στασιμότητας. Όμως τώρα το ζητούμενο τώρα είναι να αφήσουμε πίσω τα αρνητικά κατάλοιπα που ρίζωσαν στο πολιτικό σύστημα, στην Κοινωνία, να αναζητήσουμε μέσα από την σύνθεση, την αναγκαιότητα να αναπτύξουμε και να ενσωματώσουμε μια διαρκή θεσμική προσπάθεια, κάνοντας την Δημοκρατία μας πιο ισχυρή. Να προσδιορίσουμε τις αλλαγές για την Ελλάδα και την Κοινωνία. Μια πορεία αλλαγών που θα δημιουργήσει σταθερές πολιτικές και κοινωνικές πλειοψηφίες, προσδιορίζοντας νέες έννοιες και πρότυπα για την ανάπτυξη, για την αυτοδιοίκηση, για το κοινωνικό κράτος. 

Για μια Ελλάδα των αλλαγών απέναντι στις εκφράσεις των πολιτικών νεφελωμάτων, απέναντι στις πιο αρτηριοσκληρωτικές εκφάνσεις του πολιτικοκοινωνικού συστήματος. 

Γιατί, σαράντα χρόνια μετά από την ιστορική νύκτα της 24ης Ιουλίου 1974, έχουμε μια μεγάλη ιστορική ευκαιρία, τιμώντας παράλληλα τους πρωταγωνιστές της. 

Μια ιστορική ευκαιρία και καθήκον παράλληλα, να αναγεννήσουμε την Δημοκρατία, να ενισχύσουμε τον Κοινοβουλευτισμό εντός και εκτός Βουλής, να απομονώσουμε την έκφραση της τυφλής και μισαλλόδοξης βίας. Να κάνουμε ουσιώδεις τομές στην λειτουργία του κράτους, εκεί όπου εξακολουθούν πεισματικά να υπάρχουν αντιστάσεις από ένα πλέγμα που εξακολουθεί να πιστεύει στην θεωρία, ότι σε δομές και λειτουργίες του κράτους, όπως στα νοσοκομεία, πρέπει να εξακολουθήσει ο αναχρονιστικός διορισμός πολιτευτών του παρελθόντος, του παρόντος ή του μέλλοντος.

Σαράντα χρόνια μετά, οφείλουμε να αναλογισθούμε ότι αυτό που έγινε την 24η Ιουλίου 1974, έφερε την Ελλάδα σε ρόλο ισότιμου εταίρου στην μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια, συμμέτοχη στους δημοκρατικούς ευρωατλαντικούς θεσμούς, αλλά παράλληλα δημιούργησε και σε πολλές περιπτώσεις ενίσχυσε μια σειρά κάκιστων πρακτικών, όπως την εκτεταμένη διαφθορά στην κρατική διοίκηση, μια δημόσια διοίκηση που δεν παρήγαγε ικανά στελέχη αλλά ανεπαρκείς κρατικούς αξιωματούχους, δημιουργώντας πελατειακά στεγανά, με το βαθύ κράτος της συντεχνιακής λογικής να αποτελεί φραγμό σε κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης, όπως έγινε με τις ιδιωτικοποιήσεις του ΟΤΕ στις αρχές της 10ετίας του ’90, όπως έγινε με την προσπάθεια μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού, στα μέσα της προηγούμενης 10ετίας, όπως γίνεται σήμερα με τους υποστηρικτές της καθεστωτικής οπισθοδρόμησης στις αναγκαίες παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στην ενέργεια.

Σαράντα χρόνια μετά, η χώρα δεν χρειάζεται τις νεφελώδεις προσδοκίες που παραπέμπουν σε έναν ξεπερασμένο βαλκανικό περίγυρο, αλλά μια ανανεωμένη πρόταση ενίσχυσης της Δημοκρατίας από τους εχθρούς της που την πολεμούν λυσσωδώς, αλλαγών που θα γίνουν συντελεστές θεσμικής και συνταγματικής προόδου, μια πιο ουσιαστική σχέση και προσήλωση πάνω στην αναγκαιότητα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, μια επίπονη αλλά αναγκαία προσπάθεια να ενισχύσουμε την κοινωνική συνοχή και την αναπτυξιακή πρόταση που δεν θα διαιωνίζει στρεβλώσεις και ατέλειες. 

Τα σαράντα χρόνια της Μεταπολίτευσης, απαιτούν μια νέα εθνική αποστολή.

Ο κ.Γιώργος Ζερβάκης είναι εκπρόσωπος των ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΦΕΝΤΕΡΑΛΙΣΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα flashnews.gr και αναδημοσιεύεται εδώ με την άδεια του αρθρογράφου.