Ηράκλειο: οικία Γιάννη Χρονάκη

Στο πλάνο της δημοτικής αρχής μπαίνει η διεκδίκηση της οικίας Χρονάκη, την αξιοποίηση της οποίας συνδέει με την υποστηρικτική λειτουργία της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης και την ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων.

γράφει η Λίλιαν Δαφερμάκη

Από τη μία το τεράστιο έλλειμα του Δήμου Ηρακλείου σε χώρους για να καλύψει στεγαστικές του ανάγκες, και από την άλλη η πλειάδα των σπουδαίων αρχιτεκτονικά αλλά και σημαντικών ιστορικά κτιρίων, της πόλης δημιουργούν συνθήκες για να αξιοποιηθούν συνδυαστικά σημαντικά κτίσματα της πόλης τονίζει με δηλώσεις της στην “Π” η εντεταλμένη σύμβουλος Δημοτικής Περιουσίας κ. Στέλα Αρχοντάκη Καλογεράκη. Όπως λέει η ίδια “πρόκειται για ένα πραγματικά αξιόλογο κτίριο, το οποίο εξακολουθεί να προσελκύει το ενδιαφέρον των πολιτών και αυτό από μόνο του είναι ένα ισχυρό κίνητρο για το Δήμο Ηρακλείου προκειμένου να διεκδικήσει τη χρήση του από το υπουργείο Πολιτισμού. Η βασική δραστηριότητα που θα μπορούσε να αναπτυχθεί στο μεγαλύτερο μέρος της οικίας Χρονάκη είναι να φιλοξενηθούν λειτουργίες της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Το ποιες θα είναι όμως αυτές θα προσδιοριστεί μετά την επιστροφή της Βικελαίας στο ανακαινισμένο κτίριο Αχτάρικα, όταν θα φανεί στην πράξη ποιές είναι οι λειτουργικές ανάγκες που δεν καλύπτονται και θα μπορούσαν να μεταφερθούν στην οικία Χρονάκη η οποία μπορεί θαυμάσια να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο αυτό”.



Όπως είναι γνωστό, η σχέση του Δήμου Ηρακλείου με την οικία Χρονάκη έληξε άδοξα προ τριετίας, μετά την απροθυμία της δημοτικής αρχής να επιμείνει στην ανανέωση της σύμβασης παραχώρησης της από το υπουργείο Πολιτισμού, στο οποίο και παρέδωσε επισήμως το κτίριο υπογράφοντας ειδικό πρωτόκολλο παράδοσης παραλαβής, το οποίο περιλάμβανε την πλήρη απογραφή των επίπλων υψηλής Οθωμανικής τέχνης που κοσμούν το ιστορικό κτίριο. Τα τελευταία χρόνια ο Δήμος είχε γυρίσει την πλάτη της στην οικία Χρονάκη αφού είχε δείξει χαρακτηριστική απροθυμία για να συντηρήσει ένα από τα πιο όρορφα ιστορικά κτίρια που αποτυπώνει ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της πόλης, αλλά δεν είχε δείξει κανένα ενδιαφέρον για να κρατήσει αυτό το χώρο ανοικτό για το Ηράκλειο και τους επισκέπτες του. Αντίστοχα όμως και το υπουργείο, δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για να συντητήσει και να αξιοποιήσει το πανέμορφο αρχοντικό (που ήταν το κονάκι του μπέη Ρασίχ Ασπράκη, πλούσιου μεγαλεμπόρου του Ηρακλείου) το οποίο μετά την απόρριψη κάθε προοπτικής αξιοποίησης του από το Δήμο Ηρακλείου, βρέθηκε αντιμέτωπο και με την προκλητική αδιαφορία του υπουργείου Πολιτισμού που δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για την αξιοποίηση του.

Ωστόσο η σημερινή δημοτική αρχή εμφανίζεται διατεθημένη να γυρίσει σελίδα όπως διαβεβαιώνει η κ. Στ. Καλογεράκη, και να διεκδικήσει ξανά το σπουδαίο αυτό ιστορικό κτίριο το οποίο είχε παραχωρηθεί με σύμβαση στο Δήμο που υπογράφηκε το 1989 και έληξε το 2009. Η οικία Χρονάκη για χρόνια λειτουργούσε ως επισκέψιμος χώρος για τους πολίτες, με μια υπάλληλο της Βικελαίας Βιβλιοθήκης που με μεγάλη ευαισθησία φρόντισε τους χώρους του κτηρίου. Η υπάλληλος συνταξιοδοτήθηκε, και κανείς δεν ασχολήθηκε με την αντικατάσταση της. Το κτίριο με την πάροδο των χρόνων εμφάνιζε προβλήματα, υγρασίας στους τοίχους, στα ξύλινα πατώματα σε τοιχογραφίες ενώ σε κάποια σημεία είχαν εντοπιστεί και ρωγμές. Αλλά ούτε αυτά τα προβλήματα δεν απασχόλησαν σοβαρά το δήμο, που δεν φρόντισε για την αποκατάσταση τους με αποτέλεσμα με την πάροδο των χρόνων να γιγαντωθούν. Έτσι η οικία Χρονάκη επέστρεψε στα χέρια του υπουργείου Πολιτισμού. Η κ.Καλογεράκη σημειώνει ότι θα πρέπει το κτίριο να επιστρέψει στα χέρια του Δήμου τονίζοντας ότι είναι άδικο να στερείται η πόλη και οι επισκέπτες της την πρόσβαση και την ξενάγηση σε ένα από τα πιο όμορφα κτίρια της, που περικλείει στο εσωτερικό του ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του Ηρακλείου.

Η ιστορία του

Σύμφωνα με την περιγραφή της αρχαιολόγου Λ. Σταρίδα, “το κονάκι χτίστηκε στην τότε πλούσια συνοικία της "Κουτάλας" μετά το σεισμό του 1856 και αποτελεί τμήμα πολύ μεγαλύτερου αρχοντικού.

Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών με βάση την ισχύουσα από το 1923 σύμβαση "περί ανταλλαγής Ελληνοτουρκικού πληθυσμού" το κονάκι περιήλθε στην κυριότητα του ελληνικού Δημοσίου. Στις συμβάσεις αγοραπωλησίας το ακίνητο περιγράφεται ως "ανταλλάξιμο" και αποτελούμενο από 5 ισόγεια δωμάτια, 5 ανώγεια, ελαιαποθήκη, 3 αποθήκες, 4 αυλές, 3 εξόδους, κήπο, λιθόκτιστη υδαταποθήκη, φρέαρ και μισή μασούρα νερού, συνολικής έκτασης 1456 τ.μ.. Το 1932 μετά από δημοπρασία της Εθνικής Τράπεζας περιήλθε στην εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησία των Ιωάννη Χατζή-Κόμνου και Ευστράτιου Πέππα. Το 1938, ο Χατζή-Κόμνος μεταπώλησε το μερίδιό του στον Γιάννη Χρονάκη ο οποίος, μόνο το 1952, μετά από διάφορα συμβόλαια κατάφερε να έχει στην κατοχή του το συγκεκριμένο τμήμα του αρχοντικού. Ο ίδιος και η οικογένειά του με μεγάλες προσπάθειες μέσα στον πόλεμο και στη λαίλαπα της ανοικοδόμησης του Ηρακλείου κατάφερε να συντηρήσει το σπίτι μέχρι το 1969. Από το 1969 μέχρι το 1983 που περιήλθε μετά από παραχώρηση του Υπουργείου Πολιτισμού στο Δήμο Ηρακλείου, το μνημείο συντηρούσαν με χίλιες στερήσεις ο αείμνηστος δάσκαλος και αγωνιστής Νίκος Βασιλάκης και η σύζυγός του Παγώνα”. 

πηγή: εφημερίδα Η ΠΑΤΡΙΣ