Κρίσιμα βήματα για μια δυναμική και ανταγωνιστική αμπελουργία

γράφει ο κ.Ιωάννης Φυσαράκης

Η αμπελουργία αποτέλεσε για πολλά χρόνια την βασική πηγή παραγωγής πλούτου στη χώρα μας. Στις σημερινές ωστόσο συνθήκες βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή μιας πορείας που οδηγεί στην εγκατάλειψή της από μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού. Είναι εύκολα κατανοητό ότι η εξέλιξη αυτή θα έχει σοβαρές συνέπειες και θα αλλάξει δραστικά τα δεδομένα τόσο στον αγροτικό, όσο και στον κοινωνικό τομέα. Για την αποφυγή ή τουλάχιστον τον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων από μια τέτοια εξέλιξη, είναι αναγκαία η μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης, των αιτίων που οδήγησαν σε αυτή και η διερεύνηση των προοπτικών που διαμορφώνονται.  

 

Τελικό ζητούμενο, η διατήρηση του ελληνικού αμπελώνα που δεν είναι απλά αναγκαία, είναι δεμένη με την ύπαρξη αυτού του τόπου.

 

Με αυτό το σκεπτικό εκπονήθηκε, το 2009, από το ΤΕΙ Κρήτης, μελέτη με τίτλο «Το Αμπέλι και οι Νέες Καλλιέργειες στο Νομό Ηρακλείου - Αναγκαιότητες Αναδιάρθρωσης, Πρόταση Εφαρμογής», στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιήθηκε από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών «Έρευνα Αγοράς και Μελέτη Σχεδίου Μάρκετινγκ για το Επιτραπέζιο Σταφύλι και τη Σταφίδα». Τα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας και αντίστοιχα άλλων ερευνών για το κρασί, σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες (μικρή αμπελουργική ιδιοκτησία, απαγόρευση φύτευσης οιναμπέλων χωρίς δικαιώματα, οξύς ανταγωνισμός ιδιαίτερα στους οίνους κοινής κατανάλωσης, αποσύνδεση της παραγωγής σταφίδας από την στρεμματική ενίσχυση κ.ά.) αλλά και την εμπειρία των τελευταίων χρόνων, συνηγορούν στην άποψη ότι η κατεύθυνση στην οποία θα πρέπει να επεκταθεί κατά κύριο λόγο ο αμπελουργικός τομέας της χώρας μας, είναι αυτή των επιτραπέζιων ποικιλιών. Δυστυχώς εδώ και τριάντα χρόνια, η χώρα μας, ουσιαστικά με μια λευκή ποικιλία (σουλτανίνα), για 6-9 εβδομάδες, έχει να ανταγωνιστεί χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία που προσφέρουν κόκκινες, λευκές και μαύρες ποικιλίες, για 16-18 εβδομάδες. Επιβάλλεται επομένως η ποικιλιακή αναδιάρθρωση. Κύριος στόχος πρέπει να είναι η επιλογή επιτραπέζιων ποικιλιών που:
* να προσαρμόζονται στο οικολογικό περιβάλλον,
* να καλύπτουν συμμετρικά την εποχή διάθεσης, από το Μάιο έως τον Ιανουάριο,
* να ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις της αγοράς και των αμπελουργών, εξασφαλίζοντας ένα ικανοποιητικό εισόδημα.
 

Συγχρόνως, θα πρέπει να στηριχθεί, με στόχο την σταδιακή επέκτασή της σε βάθος εικοσαετίας, και η κατεύθυνση των οινοποιήσιμων ποικιλιών, για παραγωγή οίνων ποιότητας. Όπως όμως επισημαίνει και η Δρ. Σταυρούλα Κουράκου - Δραγώνα, «η περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των ελληνικών οίνων δεν εξαρτάται πια τόσο από τα οινοποιεία όσο από τους αμπελώνες: ποικιλιακή σύνθεση, βάρος σταφυλιών ανά πρέμνο, κλωνική επιλογή, υγιές και ταυτοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό, κατάλληλα αντιφυλλοξηρικά υποκείμενα κ.ά.».
 

Οι προοπτικές της αμπελοκαλλιέργειας είναι άριστες. Βασικά μας πλεονεκτήματα η ποικιλομορφία του οικολογικού περιβάλλοντος, που επιτρέπει την παραγωγή όλων των αμπελουργικών προϊόντων, ο ποικιλιακός πλούτος γηγενών οινοποιήσιμων ποικιλιών και η βαθιά παράδοση με την αμπελοκαλλιέργεια, που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Όμως, για μια δυναµική και ανταγωνιστική αμπελουργία απαιτούνται πολλά, κυρίως όμως η ριζική αλλαγή νοοτροπίας και η συνεργασία των αμπελουργών, των φορέων μετασυλλεκτικών χειρισμών και μεταποίησης και της πολιτείας, με την πλατιά έννοια. Αυτοί πρέπει πρώτα απ’ όλους να συνειδητοποιήσουν ότι η υλοποίηση του παραπάνω στόχου είναι η μόνη διέξοδος από την σημερινή κρίση. Κρίσιμα βήματα:
* Η δημιουργία και δραστηριοποίηση Ομάδων Παραγωγών (Ο.Π.) με την ίδια νοοτροπία, φιλοσοφία και συμφέροντα (π.χ. επιτραπέζιων σταφυλιών) και αντίστοιχων Διεπαγγελματικών Οργανώσεων.
* Η συνειδητοποίηση, εκ μέρους όσων χαράσσουν πολιτική, της ανάγκης άμεσης και έμμεσης (κλωνική επιλογή κ.λπ.), επιστημονικής στήριξης των αμπελουργών μας για παραγωγή ποιοτικών, πιστοποιημένων σταφυλιών, προσαρμοσμένων στις ανάγκες της αγοράς/οινοποίησης.
 

Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι αμπελουργοί είναι η έλλειψη σύγχρονης, επιστημονικής υποστήριξης. Όχι τόσο γιατί υπάρχει πρόβλημα στη διάχυση των γνώσεων αλλά κυρίως γιατί δεν παράγεται εφαρμοσμένη γνώση. Για την απόκτησή της απαιτείται κατευθυνόμενη και ελεγχόμενη εφαρμοσμένη έρευνα, με αποτελέσματα που θα καθοδηγούν και θα δίνουν λύση στα υφιστάμενα προβλήματα.

Ο δρ. Ιωάννης Φυσαράκης είναι ομότιμος καθηγητής αμπελουργίας Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων Σ.ΤΕ.Γ.ΤΕ.Τ. -  Τ.Ε.Ι. Κρήτης 

 

Πηγή: ΠΑΤΡΙΣ