Σελιδοδείκτης 61ος
μνήμη Ανταίου Χρυσοστομίδη
Ανταίος Χρυσοστομίδης
Οι κεραίες της εποχής μου
Ταξιδεύοντας με 33 διάσημους συγγραφείς σ' ένα δωμάτιο
Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2012
γράφει η Ελισάβετ Κοτζιά
Φυγή προς το εμπρός, άνοιγμα προς τα έξω, κίνηση προς τα επάνω. Η
στάση του Ανταίου Χρυσοστομίδη διαθέτει την αξία παραδείγματος. Η
εκπομπή «Οι κεραίες της εποχής μας» που από το 2006 άρχισε να
παρουσιάζει στην ΕΡΤ μαζί με τη Μικέλα Χαρτουλάρη δεικνύει πώς,
ξεκινώντας από μια περιθωριακή χώρα, μιλώντας μια μικρή γλώσσα και
καλλιεργώντας μια σχεδόν άγνωστη πεζογραφία, μπορούμε να ξανοιχτούμε
μαχητικά συζητώντας ισότιμα με όλα τα μεγάλα μεγέθη του διεθνούς
λογοτεχνικού στερεώματος. Στο βιβλίο του «Οι κεραίες της εποχής μου.
Ταξιδεύοντας με 33 διάσημους συγγραφείς σ' ένα δωμάτιο» (Καστανιώτης,
σελ. 589), ο Ανταίος Χρυσοστομίδης περιγράφει τις περιπέτειες της
εμβληματικής αυτής εκπομπής: τα μικρά ανέκδοτα στις προετοιμασίες κάθε
εγχειρήματος· τα ομαδικά ταξίδια στις κοντινές και μακρινές γειτονιές
του πλανήτη· τη στενότερη γνωριμία με ανθρώπους που έχουν καθιερωθεί ως
οι ζωηρότερες συνειδήσεις του σύγχρονου καιρού· την ατμόσφαιρα του
ιδιωτικού βίου τους· τις συναρπαστικές απόψεις τους πάνω σε θέματα
λογοτεχνίας, πολιτικής και ηθικής· τα μικρά και μεγάλα μυστικά του
πεζογραφικού metier τους.
Τι μένει μετά την ανάγνωση του πλουσιότατου
αυτού τόμου; Το αίσθημα συμμετοχής σε μια πνευματική οικογένεια που
οραματίζεται, αγωνιά, δρα, συγκρούεται, ψάχνει, δουλεύει και φτιάχνει·
σε μια οικογένεια που διαισθάνεται έναν κόσμο υπόγειο γεμάτο μυστήρια,
μυστικά και μύθους· σε μια οικογένεια που φαντάζεται έναν κόσμο
εναλλακτικό, γεμάτο οράματα, ελλάμψεις και εκστάσεις· κυρίως όμως σε μια
οικογένεια που αντικρίζει έναν κόσμο αληθινό, γεμάτο εντάσεις, αδικίες
και πληγές, γεμάτο παγίδες, βιαιοπραγίες και καταχρήσεις. Διότι οι
περισσότεροι λογοτέχνες του τόμου είναι σε μεγάλο βαθμό στρατευμένοι
συγγραφείς. Οχι κατ' ανάγκην με την παλαιά σημασία του όρου, γράφοντας
δηλαδή έργα που υπερασπίζονται ανοιχτά κάποιο κοινωνικό και πολιτικό
πρόγραμμα, αλλά με την έννοια ότι σχολιάζουν συστηματικά τα μεγάλα
σύγχρονα θέματα του κόσμου - τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό, τη
δημοκρατία στη Δύση, το πρόβλημα του εθνικισμού, τα ευρωπαϊκά ιστορικά
τραύματα, τις πρόσφατες σαρωτικές πολιτισμικές αλλαγές, τον ρατσισμό,
τις σεξουαλικές διακρίσεις.
Αμανίτι, Ατγουντ, Αττιά, Βάλζερ, Λιόσα, Γιτάνι, Γκόρντιμερ,
Εντσενσμπέργκερ, Θέρκας, Καμιλέρι, Κέλμαν, Κιουρέισι, Λε Καρέ, Μάγκρις,
Μακάνιν, Μπάνβιλ, Μανέα, Μούλις, ΜακΓιούαν, Οζ, Οστερ, Παμούκ,
Πελεκάνος, Πιτόλ, Ρονκαλιόλο, Σαραμάγκου, Σούλτσε, Ταμπούκι, Π. Ντ.
Τζέιμς, Φο, Φουέντες, Χάντρα, Χόλινγκερστ. Οπως παρατήρησε με συμπάθεια ο
Τζον Λε Καρέ, τέτοιον κατάλογο ονομάτων (ανάμεσά τους και πέντε Νομπέλ)
ούτε το BBC δεν διαθέτει.
Γεννημένος στο Κάιρο πριν από εξήντα χρόνια, άρα κοσμοπολίτικων
καταβολών, και υπεύθυνος από το 1998 της ξένης λογοτεχνίας των εκδόσεων
Καστανιώτη, ο Ανταίος Χρυσοστομίδης έχει κάνει γνωστούς στην ελληνική
πνευματική αγορά πολλούς από τους σύγχρονους λογοτέχνες. Και στις
σελίδες των «Κεραιών της εποχής» εν συνεχεία καταγράφει τις σύνθετες
εμπειρίες του από τα πολλαπλά ταξίδια του στα λογοτεχνικά έργα, στους
μακρινούς προορισμούς, στις ζωντανές συναντήσεις, στις τοπικές ιστορίες.
Πάγιες απορίες, αναρίθμητες ερωτήσεις και σχολιαστικές παρεμβάσεις:
Γιατί διαβάζουμε λογοτεχνία; Πώς αποφασίζει κανείς να γράψει βιβλία; Τι
σημαίνει ο χρόνος; Ποια η σημασία των παιδικών καταβολών; Εχει η
λογοτεχνία ανάγκη από πραγματικές αναμνήσεις; Πού ανήκουν οι συγγραφείς,
στη χώρα τους, στη γλώσσα τους ή στον εαυτό τους; Ποιες οι σχέσεις με
τους ομότεχνούς τους; Το μυθιστόρημα ανήκει στον συγγραφέα ή στους
αναγνώστες του;
Και η αποφθεγματική ρήση του Κλαούντιο Μάγκρις πως «η
μυθοπλασία μπορεί να κατέβει στην άβυσσο της ψυχής ενός ανθρώπου για να
κατανοήσει μέσα από αυτή το σύμπαν» προσφέρει ίσως μιαν απάντηση: πως η
μυθοπλασία όλα τα μπορεί διαθέτοντας δαιμονική κράση.
ΠΗΓΗ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Για τον δεύτερο τόμο του βιβλίου, διαβάστε:
Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης μιλάει για το βιβλίο του «Οι κεραίες της εποχής μου ΙΙ»
συνέντευξη στην Σταυρούλα Παπασπύρου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου