Σελιδοδείκτης 04.05.2015

Σελιδοδείκτης 46ος

 

Πωλ Λαφάργκ Το δικαίωμα στην τεμπελιά

Μετάφραση Βασίλης Τομανάς

εκδόσεις Νησίδες, Θεσαλλονίκη, 2001

 

Σκανδαλώδης τίτλος για την εποχή.

γράφει η Μαρία Λαϊνά

Κι όμως, αυτόν διάλεξε το σημερινό Πεντάλ, όχι από παραξενιά του, αλλά θέλοντας να δικαιολογηθεί για καθυστερημένη του διαδρομή.

Πωλ Λαφάργκ, Το δικαίωμα στην τεμπελιά, εκδόσεις Νησίδες, Θεσσαλονίκη, 2001. Πρόλογος, τέσσερα κεφάλαια, επίμετρο, σημειώσεις, σ.σ. 59, μετάφραση Βασίλης Τομανάς. Χρονολογία πρώτης έκδοσης του γαλλικού πρωτοτύπου το 1880, εκατόν τριάντα χρόνια πριν από σήμερα - σημείωση μετά σημασίας. 

Χιούμορ και αλύπητος σαρκασμός, «εύθυμη λογική» εις βάρος όλων (παπάδων, οικονομολόγων, ηθικολόγων, κ.λπ.) μηδέ της εργατικής τάξης εξαιρουμένης, για «το διεστραμμένο πάθος για τη δουλειά», το θανατηφόρο πάθος για δουλειά, την τρέλα για δουλειά -που φτάνει έως την εξάντληση των ζωτικών δυνάμεων του ανθρώπου- καθώς και για τη συμβολή του προλεταριάτου στην απεριόριστη ανάπτυξη της καταναλωτικής ικανότητας. Ανοιχτές πιθανότητες, πιθανότατα ουτοπικές, αλλά αξίζει να το/τις διαβάσετε.

Σύντομο βιογραφικό

Ο Πωλ Λαφάργκ γεννήθηκε το 1842 στην Κούβα από εύπορους Γαλλοεβραίους γονείς, έζησε στη Γαλλία και αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του το 1911, έναν χρόνο προτού κλείσει τα εβδομήντα του χρόνια, σε άριστη πνευματική και σωματική κατάσταση, αλλά αποφασισμένος να μη στερηθεί, λόγω γήρατος, «τις απολαύσεις και τις χαρές της ζωής», και να μη γίνει βάρος, όπως εξηγούσε σε γράμμα που άφησε στο γραφείο του, στον εαυτό του και στους άλλους.

Γαμπρός του Καρλ Μαρξ, με κουμπάρο τον Ενγκελς. Αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή για την επικράτηση του μαρξιστικού σοσιαλισμού. Το 1880 έγραψε το Δικαίωμα στην τεμπελιά, κείμενο που, με το ανορθόδοξο θέμα και τον τρόπο του, προκάλεσε τουλάχιστον αμηχανία στους σοσιαλιστές και τους δίχασε, αφού η μπροσούρα ούτε λίγο ούτε πολύ θεωρεί την εργασία το αίτιο κάθε διανοητικού εκφυλισμού και οργανικής παραμόρφωσης.

Η αλήθεια είναι ότι οι ακραιφνείς κομμουνιστές σπάνια μπορούν να αισθανθούν αμηχανία, ακόμη κι όταν πράγματι δυσκολεύονται. Από αυτή την άποψη είναι αξιοζήλευτοι. Ο Λένιν, που εκφώνησε τον επικήδειο λόγο του ζευγαριού δεν αναφέρθηκε στον τρόπο θανάτου του, που προφανώς πρόδιδε την ταξική πάλη.

Σκεφτείτε μια ζωή διεκδικητική, χωρίς οποιαδήποτε ερωτηματικά επ' αυτού, ενώ η φύση θριαμβεύει τεμπελιάζοντας.

Δεν είναι κακό, λέει το Πεντάλ, να έρχονται πού και πού σε αμηχανία κομμουνιστές και σοσιαλιστές. Η έκπληξη δεν είναι τόσο εύκολη βέβαια, αλλά όταν καταφέρνει να υπάρξει στέκεται χρήσιμη και εκτός λογοτεχνίας.

Το συγκεκριμένο βιβλίο, πάντως, διαθέτει και κάμποση λογοτεχνική αρετή.

Πηγή: εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

 

Διαβάστε τις πρώτες λέξεις του βιβλίου:

"Μια αλλόκοτη τρέλα διακατέχει τις εργατικές τάξεις των εθνών στα οποία βασιλεύει ο καπιταλιστικός πολιτισμός. Η τρέλα αυτή είναι ο έρωτας για τη δουλειά, το θανατηφόρο πάθος για τη δουλειά, που φτάνει μέχρι την εξάντληση των ζωτικών δυνάμεων του ατόμου και των απογόνων του.

Για να δοθεί δουλειά σε όλους τους ακαμάτηδες της τωρινής κοινωνίας, για να μπορέσει να αναπτυχθεί απεριόριστα ο βιομηχανικός εξοπλισμός, θα πρέπει η εργατική τάξη να αναπτύξει απεριόριστα τις καταναλωτικές της ικανότητες.

Αν η εργατική τάξη, ξεριζώνοντας από την καρδιά της το διεστραμμένο πάθος που την κυβερνά και διαστρεβλώνει τη φύση της, ύψωνε το ανάστημά της για να σφυρηλατήσει έναν ατσάλινο νόμο που θα απαγόρευε σε όλους να δουλεύουν περισσότερο από τρεις ώρες την ημέρα, η γη θα ένιωθε να γεννιέται πάνω της ένας καινούριος κόσμος..."

Ο σελιδοδείκτης κάθε Δευτέρα θα συναντάει βιβλία και θα μεταφέρει μια πρόταση ανάγνωσης. Βιβλία που διαβάσαμε ή και εκείνα που μας περιμένουν υπομονετικά. Έτσι, για να αποφύγουμε τον υποκειμενισμό της δικής μας ανάγνωσης, καταξιωμένες πένες  οδηγούν την παρουσίαση.