Με αφορμή την ταινία In the Fog, που είδαμε στο Θερινό Δημοτικό Κινηματογράφο "ΒΗΘΛΕΕΜ", γράφω δύο σκέψεις... Ζωή μέσα στον πόλεμο, νεκρός σε μια ημιθανή κοινωνία. [Α.ΣΤΕΓΟΣ]
Δυτικά σύνορα της ΕΣΣΔ, 1942. Η περιοχή είναι υπό γερμανική κατοχή και
οι ντόπιοι αντιστασιακοί αντιμάχονται μια βίαιη και βαύναση κατοχή. Εκτός από τους κατακτητές έχουν να αντιμετωπίσουν και τους "συνεργάτες" τους. Μια υφασμάτινη κορδέλα στο μπράτσο των τελευταίων δεν αφήνει καμμιά αμφιβολία: είναι με τους "εχθρούς"... Ένα
τρένο εκτροχιάζεται κοντά στο χωριό, όπου κατοικεί ο Συσένια, ένας
εργαζόμενος στο σιδηρόδρομο, με την οικογένεια του. Αν και αθώος,
συλλαμβάνεται μαζί με άλλους σαμποτέρ, αλλά την τελευταία στιγμή ένας
γερμανός αξιωματούχος αποφασίζει να τον αφήσει ελεύθερο. Οι φήμες ότι ο
Συσένια έγινε προδότης κυκλοφορούν γρήγορα, και οι αντάρτες Μπούροφ και
Βόιτικ φτάνουν από το δάσος για να πάρουν εκδίκηση. Καθώς οι αντάρτες
οδηγούν το θύμα τους στο δάσος, δέχονται ενέδρα, και ο Συσένια μένει
μόνος με τον τραυματισμένο "εχθρό του"... Βαθιά στο δάσος, εκεί όπου δεν
υπάρχουν φίλοι και εχθροί, εκεί που η γραμμή μεταξύ προδοσίας και
ηρωισμού είναι πολύ λεπτή, ο Συσένια αναγκάζεται να πάρει μια ηθική
απόφαση σε ανήθικες καταστάσεις.
Σε καταστάσεις πολέμου. Εδώ βρίσκεται κατά τη γνώμη μου η πληρότητα αυτής της ταινίας. Ο πόλεμος λαμβάνει τις διαστάσεις του ανθρώπου. Το ολιγοπρόσωπο στήσιμο της σκηνοθεσίας συνηγορεί την κεντρική ιδέα. Λόγια ελάχιστα, η απόλυτη σιωπή των ήχων της φύσης, η εσωτερική αναμέτρηση των...ηρώων. Ο Συσένια φορτώνεται τον τραυματισμένο... αντάρτη, κουβαλά τον διώκτη του σε μια πορεία ακαθόριστη προς τον θάνατο. Ίσως ο μόνος σταθερός δρόμος μιας ζωής χαρακωμένης από το ζόφο του πολέμου.
Ο Sergei Loznitza [το σενάριο έχει κι αυτό τη σφραγίδα του σκηνοθέτη και είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα του Βασίλι Μπίκοφ] ανατρέπει τα στερεότυπα μιας αντιπολεμικής ταινίας. Εστιάζει το φακό στο κάθε πρόσωπο ξεχωριστά. Πλάθει έτσι τον Βόιτικ, έναν χαρακτηριστικό άνθρωπο της διπλανής μας πόρτας, που εντάχθηκε μεν στην μια "παράταξη" αλλά θα μπορούσε να ανήκει και στην άλλη.... Ένα "ανθρωπάκι" από τον Τσίρκα.
Ο λόγος του Συσένια συγκλονιστικός. Απευθύνεται προς τον Μπούροφ, κοιτάζει όμως τον θεατή, ακριβώς γιατί ο συνοδοιπόρος του -το τελευταίο φορτίο της ζωής του, ο δικός του σταυρός στο μυστήριο της ζωής- είναι ήδη νεκρός. "Απολογείται" στον εαυτό του. Συνομιλεί με τη άγρια βλάστηση του δάσους... Δεν περιμένει απάντηση καμμιά. Έχει προσυπογράψει την προσωπική του διαδρομή...
Ο σεβασμός προς τη ζωή -μέσα στον πόλεμο- ταυτίζεται με το σεβασμό προς τον νεκρό. Η τελευταία σκηνή της ταινίας ένας μικρός ύμνος: ο Συσένια αποθετεί τους νεκρούς, φτιάχνει τα ρούχα τους, βουβά τους μοιρολογεί, τους αποχαιρετά... Ακρογωνιαία στοιχεία του ανθρώπινου πολιτισμού. Η ομίχλη καλύπτει τα ανθρώπινα ανομήματα... Ο διαπεραστικός ήχος μιας σφαίρας τρυπά τις ησυχασμένες συνειδήσεις... Κατά τη διάρκεια της προβολής - 127'- πέρασαν από μπροστά μου σελίδες από το Κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου και το δικό του ποίημα ...Νεκρή Ζώνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου