Paul Celan Ήταν χώμα μέσα τους

ποιητικό ανθολόγιο 2016

ΗΤΑΝ ΧΩΜΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥΣ, και 

αυτοί έσκαβαν. 

Αυτοί έσκαβαν κι έσκαβαν, έτσι περνούσε

η μέρα τους, η νύχτα τους. Και δε δοξάζανε Θεό, 

που, έτσι άκουγαν, όλα αυτά τα ήθελε,

που, έτσι άκουγαν, όλα αυτά τα ήξερε. 

Αυτοί έσκαβαν και δεν άκουγαν τίποτα πια- 

δεν έγιναν σοφοί, δεν εφεύραν κανένα τραγούδι,

δεν επινόησαν καμιά γλώσσα.

Αυτοί έσκαβαν. 

Ήρθε μια γαλήνη, ήρθε και μια θύελλα, 

ήρθαν οι θάλασσες όλες.

Εγώ σκάβω, εσύ σκάβεις, σκάβει και το σκουλήκι,

κι αυτό που τραγουδάει εκεί λέει: αυτοί σκάβουν.

Ω ένα, ω ουδένα, ω κανένα, ω εσύ:

που πήγαινε, αφού στο πουθενά πήγαινες;

Ω εσύ σκάβεις κι εγώ σκάβω, και σκάβω μέσα μου ως εσένα

και στο δάκτυλο μας ξυπνάει το δακτυλίδι. 

Paul Celan Του κανενός το ρόδο Εισαγωγή- Μετάφραση- Σημειώσεις Χ.Γ.Λάζος, εκδόσεις ΑΓΡΑ, Αθήνα 1995

O Paul Celan υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της γερμανικής γλώσσας και, σύμφωνα με τον George Steiner, μάλλον ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος ποιητής της μεταπολεμικής περιόδου. Γεννήθηκε το 1920 από Εβραίους γονείς στο Τσέρνοβιτς, μια μικρή πόλη στη γερμανόφωνη Μπουκοβίνα της Ρουμανίας, η οποία κατά τη διάρκεια του πολέμου καταστράφηκε από τους Γερμανούς, οι δε γονείς του εξοντώθηκαν. Ο Τσέλαν στάλθηκε σε στρατόπεδο "υποχρεωτικής εργασίας" μέχρι την κατάληψη της Ρουμανίας από τους Ρώσους, το 1944, έζησε στο Βουκουρέστι όπου συναναστράφηκε, για λίγο, με τους ρουμάνους σουρεαλιστές, αντιμετωπίζοντας, όμως, προβλήματα με το σταλινικό καθεστώς αναγκάστηκε να διαφύγει στη Βιέννη και μετά στο Παρίσι. Πέρασε τα περισσότερα δημιουργικά χρόνια του στη Γαλλία, όπου έζησε ως ποιητής και ταυτόχρονα λέκτορας της γλωσσολογίας. Δημιουργός πολύγλωσσος, άσκησε με θέρμη μοναδική και το επάγγελμα του μεταφραστή. Μετέφρασε μεταξύ άλλων Σαίξπηρ, Ρεμπώ και Έμιλυ Ντίκινσον. Το πρώτο δικό του ποιητικό βιβλίο με τον τίτλο "Μήκων και μνήμη" (ή "Αφιόνι και μνήμη", σύμφωνα με την απόδοση του Α. Τριφύλλη, του 1983) εκδόθηκε στη Γερμανία, το 1952. Η συλλογή "Από κατώφλι σε κατώφλι", αφιερωμένη στη γυναίκα του, τη Γαλλίδα χαράκτρια Gisele Lestrange, είναι το δεύτερο βιβλίο του που κυκλοφόρησε το 1955. Ο Τσέλαν αυτοκτόνησε το 1970 σε ηλικία 50 ετών, πέφτοντας στον Σηκουάνα.